Số phận kỳ lạ và dịch giả kỳ tài của cuốn sách nổi tiếng Hành Trình

Cuộc điện thoại lúc 2h sáng.

Dịch giả Nguyên Phong – giờ là Giáo sư John Vu, từng là Vice President của Boeing, đang là Viện Trưởng Viện Công Nghệ Sinh Học Đại Học Carnegie Mellon, một trong 10 người sáng tạo nhất nước Mỹ đứng sau Bill Gates và Steve Job.

Cách đây đã khá lâu, vào một buổi tối trong lúc gặp nhiều khó khăn về tinh thần cuộc sống, tôi tình cờ được đọc cuốn sách đặc biệt Hành Trình về Phương Đông của dịch giả Nguyên Phong (bản in cũ sờn gáy từ rất lâu rồi mượn được của người bạn). Tôi chọn một nơi yên tĩnh để đọc cuốn sách này – hay đúng hơn là cầm cuốn sách để dỗ giấc ngủ, vì tên cuốn sách cũng gợi một điều gì đó rộng mở cần khám phá – và nhất là biết rõ tên cuốn sách cũ sẽ chẳng hề liên quan gì đến những vấn đề đang nặng nề trong tâm trí mà tôi đang muốn thoát ra.

Nhưng thật lạ lùng, cuốn sách như hút lấy tâm trí tôi với những bí ẩn vô hình trong thế giới chúng ta đang sống từng bước được giải mã, sáng tỏ. Tôi đọc một mạch xong cuốn sách và quay lại các phần đọc lại để ráp nối các khám phá kỳ thú đến kinh ngạc được sắp xếp kết nối với nhau một cách thật logic, khoa học – đến khi trời gần sáng mà không hề thấy mệt.

Đọc xong cuốn sách tôi cảm thấy rất nhẹ nhàng, bừng sáng, như đã giải quyết xong mọi vấn đề lo nghĩ bận tâm của mình trước giờ. Cuộc thám hiểm khám phá những điều huyền bí từ những đạo sĩ bí ẩn Ấn Độ của những nhà khoa học Anh Quốc thời xưa trong câu chuyện cũng là ước mong khám phá của chính mình. Cuốn sách đã làm tôi sáng tỏ hầu như những thắc mắc lúc bấy giờ về nhân quả, tâm linh, luân hồi, tôn giáo, về Phật Giáo, Thiên Chúa Giáo… và các loại đạo khác trên thế giới.

Sau này tôi tìm hiểu mới biết cuốn này cùng với những cuốn Nguyên Phong chọn dịch là những cuốn sách được người Việt Nam đọc nhiều nhất, ngang với Đắc Nhân Tâm, Quẳng Gánh Lo Đi, Hạt Giống Tâm Hồn… Dù không được giới thiệu quảng bá gì, chủ yếu do truyền miệng, nhưng những cuốn sách này thực sự hay và giúp ích được cho nhiều người – vì người Việt Nam từ trong tiềm thức, bản năng rất muốn, rất thích khám phá, muốn có những trải nghiệm về tâm linh, nhân quả và hiểu về cách sống thuận với những qui luật vô hình của đất trời, vũ trụ.

Một cuốn sách có số phận kỳ lạ

Gấp cuốn sách lại, tôi rất xúc động, và tự nhiên có một ý tưởng, ước mong thật sự là được chính thức xuất bản cuốn sách quí giá này. Vì trước giờ First News luôn đi tìm kiếm những cuốn sách hay của các tác giả nổi tiếng trên thế giới về giới thiệu với bạn đọc Việt Nam thì First News rất nên có cuốn sách giá trị do một người Việt Nam dịch, viết này, để bạn đọc có thêm một đầu sách hay cũng như hy vọng có thể giúp được những ai đó trong hoàn cảnh như tôi đã từng tình cờ đọc được.

Suốt một thời gian dài, tôi cùng các cộng sự First News tìm cách liên hệ với dịch giả Nguyên Phong bằng mọi hình thức, dù được biết dịch giả đã rời Việt Nam từ trước hay ngay sau giải phóng. Nhiều người kể rằng, rất khó có ai tiếp cận được với ông khi để cập về việc xuất bản sách, rất nhiều người từng đến gặp, liên hệ với ông về các tác phẩm của ông trong hàng chục năm nhưng đều không được hồi đáp.

Không nản lòng, trong nhiều năm, tôi đã kiên trì tìm nhiều cách tìm kiếm, liên lạc với ông. Và sau cùng, ơn đất trời, ông đã nghe cuộc điện thoại tôi gọi từ Việt Nam đến văn phòng ông ở Đại Học Carnegie Mellon ở Mỹ lúc 2h sáng giờ Việt Nam. Cuộc nói chuyện kéo dài hàng giờ đồng hồ.

Rất mừng vui, sau đó Trí Việt – First News được dịch giả Nguyên Phong – giờ là Giáo sư John Vu, từng là Vice President của Boeing, đang là Viện Trưởng Viện Công Nghệ Sinh Học Đại Học Carnegie Mellon, một trong 10 người sáng tạo nhất nước Mỹ đứng sau Bill Gates và Steve Job – gửi văn bản ký tên xác nhận đồng ý cho First News – Trí Việt in, xuất bản tất cả các tác phẩm do Giáo sư dịch, phóng tác, viết từ trước tới giờ. Tôi và tất cả anh em Trí Việt đều quá đỗi mừng vì ước mơ đã thành sự thật.

Riêng tôi đến giờ còn rất ngạc nhiên, không hiểu sao, cho đến ngay cả lúc này, tôi chưa từng có dịp được gặp Giáo Sư. Dù trước đó rất nhiều người, không chỉ ở Việt Nam, Mỹ và Canada… tìm gặp mà không thành. Giáo Sư đã tin tưởng giao cho tôi và Trí Việt xuất bản tất cả những tác phẩm tâm huyết của Giáo sư cùng những hướng dẫn rất tận tình, ân cần, chu đáo. Mãi sau này, sau nhiều lần trò chuyện điện thoại với Giáo sư, tôi mới xúc động cảm nhận được một phần lý do, và xin được chia sẻ trong phần 2.

Biết ơn tấm chân tình của GS John Vu, tôi và các bạn Trí Việt trong nhiều năm đã chuyển, trao tặng cuốn sách này cùng các sách khác của GS John Vu – Nguyên Phong đến các nhà tù trại giam để tặng cho các phạm nhân, các trung tâm cai nghiện ma tuý, các thư viện vùng sâu vùng xa…

Anh Đặng Lê Nguyên Vũ – Chủ tịch Trung Nguyên lúc trước khi lên núi thiền 5 năm về trước hay gặp nhau, được tôi tặng và rất thích cuốn này, đã đọc nhiều lần và đã chia sẻ với tôi ý tưởng muốn cùng Trí Việt in tặng cuốn sách này cho thanh niên, sinh viên Việt Nam. Tôi và nhiều bạn trẻ vẫn đợi Vũ – nhưng Vũ đi lên núi lâu quá – quá lâu – đến giờ mãi vẫn chưa thấy về – dù gần đây thỉnh thoảng có mặt ở một vài nơi (!).

NXB Mỹ xin phép GS. John Vu dịch cuốn sách sang tiếng Anh.

Một điều vô cùng ngạc nhiên, là trên cuốn sách cũ đó, ghi là dịch giả Nguyên Phong dịch từ Journey To The East. Nhưng chúng tôi truy tìm trên internet, và liên hệ truy tìm tất cả các NXB của Ấn Độ, Anh, Pháp, Mỹ… lúc bấy giờ, kể cả những NXB đã đóng cửa, mà không tìm được phiên bản gốc, dù là dạng file hay bản in sách cổ.

Mãi sau này, tới năm 2009, cuốn sách kỳ bí này mới “tái xuất” trở lại trên thế giới bằng tiếng Anh, sau khi bản tiếng Việt ra mắt ở Việt Nam gần bốn thập kỷ. Cụ thể NXB Booksurge Mỹ đã tìm mọi cách liên lạc với dịch giả Nguyên Phong suốt một thời gian dài mua bản quyền để xin phép được chuyển ngữ cuốn sách tiếng Việt này ra tiếng Anh với tựa đề “Journey To The East” – Author: Nguyên Phong – phát hành trên Amazon và các bookstores trên thế giới. Và độc giả Mỹ, Phương Tây rất yêu thích, say mê tác phẩm này – Một cuốn sách có số phận kỳ lạ.

Không chỉ là một trong những cuốn sách xuất sắc về nội dung, “Hành trình về Phương Đông” còn có một số phận kỳ lạ. Và không chỉ bây giờ mà suốt vài chục năm qua rất nhiều diễn đàn trong và ngoài nước đã tranh luận rất nhiều về nguồn gốc, xuất xứ cuốn sách này. Mà người đã tạo ra nó lại yên lặng như không hề có liên quan.

Theo nhiều người nói trước đó, cuốn sách là một phần trong bộ hồi ký nổi tiếng của giáo sư Baird T. Spalding (1857 – 1953), “Life and Teaching of the Masters of the Far East”(xuất bản năm 1953) ghi nhận đầy đủ về cuộc hành trình gay go nhưng kỳ thú, tràn đầy sự huyền bí ở Ấn Độ, Tây Tạng, Trung Hoa và Ba Tư. Nhưng sự thật sau cùng lại dường như không phải như vậy: Cuốn sách “Hành Trình về Phương Đông” này có thể là một cuốn độc lập, nội dung khác hoàn toàn – chỉ liên quan đến cái tên Baird T. Spalding mà thôi.

Dịch giả Nguyên Phong – một ẩn số

Không xuất hiện trên truyền thông, mà chỉ sống ẩn danh nên có rất nhiều người không biết về dịch giả Nguyên Phong. Nguyên Phong chính là bút danh của Giáo sư John Vu (tên thật là Vũ Văn Du). Ông là một tác giả, dịch giả nổi tiếng của các tác phẩm về văn học, tâm linh phương Đông, giáo dục và công nghệ.

Sinh năm 1950 tại Hà Nội, ông Vũ Văn Du rời Việt Nam du học ở Mỹ từ năm 1968 và tốt nghiệp cao học ở hai ngành Sinh vật học và Điện toán.

Ngoài công việc chính là một kỹ sư cao cấp tại Boeing trong hơn 20 năm, ông vẫn tiếp tục nghiên cứu trong vai trò nhà khoa học tại Đại học Carnergie Mellon và Đại học Seattle.

Hơn nữa, ông còn giảng dạy tại một số trường đại học quốc tế tại Trung Hoa, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Đức, Pháp… về khởi nghiệp, giáo dục và lĩnh vực công nghệ phần mềm.

Không phải ngẫu nhiên mà cuốn sách có số phận khá ly kỳ. Trong phần tái bản mới có ghi: “Xuất bản lần đầu ở Ấn Độ năm 1924, “Hành trình về phương Đông” đã gây tranh cãi không chỉ ở nước Anh mà ngay cả ở Châu Âu và Mỹ.

Sau đó, vì tự ái và sĩ diện, Chính phủ Anh cấm phát hành cuốn sách này ở Anh Quốc, rồi Chiến tranh Thế giới thứ hai xảy ra, cuốn sách không còn được tái bản nữa và thất lạc”.

Có người cho rằng, rất có thể, chính Nguyên Phong là tác giả của cuốn sách, đã viết phóng tác theo sự trải nghiệm tiềm thức của mình. Vì một lý do nào đó – ông đã không thừa nhận điều này – rất có thể khi phóng tác còn khá trẻ, mới 24 tuổi, bản chất khiêm nhường, không muốn để tên mình là tác giả mà mượn tên GS Baird T. Spalding và để mình là người dịch. Thế nên mới có sự “biến mất” bí ẩn của tác giả, NXB (đóng cửa) và ngay cả nguyên tác cũng không lưu lại ở bất cứ thư viện lớn nào trên thế giới. (Tôi hoàn toàn đồng cảm và chia sẻ với Giáo sư nếu điều lý giải này là đúng – vì trước đây, khi còn trẻ, khi dịch, biên tập sách, tôi thỉnh thoảng có đưa vào một số câu châm ngôn mình nghĩ ra khá độc đáo, hợp ngữ cảnh nhưng không dám để tên mà đều ghi: “- Khuyết danh”, xin bạn đọc lượng thứ).

Vậy, Nguyên Phong là ai mà độc giả hâm mộ đến như vậy? Một con người cực kỳ khiêm tốn, một học giả của nhiều đầu sách dịch giá trị, nhưng đặc biệt – cái tên Nguyên Phong chỉ là bút danh. Ông là giáo sư John Vu (tên thật là Vũ Văn Du).

Các tác phẩm do ông dịch đã được First News – Trí Việt xuất bản ở Việt Nam gồm:“Ngọc sáng trong hoa sen”, “Bên rặng Tuyết Sơn”, “Hoa trôi trên sóng nước”, “Minh triết trong đời sống”, “Đường mây qua xứ tuyết”, “Trở về từ xứ tuyết”, “Khởi Hành”, “Kết Nối”, “Dấu Chân Trên Cát”, “Kiến tạo thế hệ Việt Nam ưu việt”, “Huyền thuật và các Đạo sĩ Tây tạng”… và chuẩn bị ra mắt cuốn “Destination – Bước ra Thế giới” có sự hỗ trợ của anh Ngô Trung Việt – người đã nhiều năm âm thầm dịch các bài viết của GS John Vũ từ tiếng Anh sang tiếng Việt trên blog riêng của Giáo sư http://Science-technology.vn.

(Riêng tác phẩm “Dấu Chân Trên Cát” của Nguyên Phong dịch không bán phát hành bên ngoài mà phát hành trong Combo “Đọc và Đi” gồm 8 cuốn chọn lọc do HVNET (Rod Book) đang phát hành online được các bạn trẻ rất yêu thích).

Hiện nay ấn bản “Hành trình về Phương Đông”, “Ngọc Sáng trong Hoa Sen”, “Minh Triết trong Đời sống”, “Trên đỉnh Tuyết sơn” của Trí Việt đã bị in lậu và phát hành nhiều nơi vài năm nay ở Hà Nội. Sách in lậu chữ trong sách mờ, in sai, bìa nhạt màu, không sắc sảo như sách thật của First News.

Khi bức màn bí mật về nhân vật Nguyên Phong được vén lên, thật bất ngờ, đó là một con người kiệt xuất. GS John Vũ – Nguyên Phong là một trong những nhà khoa học nổi tiếng ở Mỹ. Hiện nay, Giáo sư kiêm Viện trưởng Viện nghiên cứu phần mềm của Đại học Carnegie Mellon và là nghiên cứu viên kĩ thuật và kĩ sư trưởng Công nghệ thông tin tại Boeing. Trong 15 năm làm việc ở Boeing, ông từng tham gia vào chương trình phần mềm hỗ trợ cho máy bay Boeing 777 và là nhà vô địch về cải tiến qui trình ở Boeing…

Ông từng giữ vị trí Phó Chủ tịch phụ trách kỹ thuật của Boeing. Ông đã từ chối nhận nhiều giải thưởng uy tín của Mỹ và từ chối các cuộc phỏng vấn của các hãng thông tấn lớn.

Ông nhận lời thỉnh giảng và nói chuyện với sinh viên nhiều trường đại học lớn trên thế giới – và dự định, rất mong một ngày gần đây, GS. John Vu sẽ về quê hương để chia sẻ với bạn đọc, hướng dẫn các bạn trẻ, thanh niên và sinh viên Việt Nam.

Giáo sư John Vu là người rất đau đáu đến tương lai đất nước và quan tâm đến hướng đi của thế hệ trẻ Việt Nam. Mấy năm trước GS mỗi ngày đều đặn viết trên Facebook cá nhân chia sẻ những hướng dẫn, kinh nghiệm học tập, khởi nghiệp và các vấn đề về công nghệ, giáo dục cho các bạn trẻ Việt Nam. Lượng sinh viên Việt Nam theo dõi trên Facebook GS lên đến vài trăm ngàn followers.

Nhưng giữa năm 2016 Giáo sư đột ngột dừng viết Facebook không một lời giải thích, làm tất cả mọi người rất ngạc nhiên và cảm giác bị hụt hẫng. Lý do thực sự khiến Giáo sư buộc phải dừng viết Facebook hướng dẫn lớp trẻ Việt Nam là một câu chuyện bi hài chưa từng có tiền lệ liên quan đến Việt Nam mà có thể tôi sẽ chia sẻ trong Phần 2.

Còn tiếp.