Soạn bài Bếp lửa của Bằng Việt – Ngữ văn 9 – HOC247

2.1. Soạn bài tóm tắt

Câu 1: Bài thơ là lời nhân vật nào, nói về ai và về điều gì? Dựa vào mạch tâm trạng của nhân vật trữ tình, em hãy nêu bố cục của bài thơ.

• Bài thơ là lời của người cháu nói về bà, nói vềtình yêu thương tha thiết mà bà đã dành cho cháu trong những ngày gian khổ.
• Bố cục bài thơ:
  • .Bài thơ được chia làm 4 phần:
    • Phần 1 (khổ đầu): Hình ảnh bếp lửa và sự khơi nguồn cảm xúc.
    • Phần 2 (4 khổ tiếp theo): Những kỉ niệm thơ ấu bên người bà và bếp lửa.
    • Phần 3 (2 khổ tiếp): Suy ngẫm của cháu về bà và bếp lửa.
    • Phần 4 (khổ cuối): Niềm thương nhớ của người cháu.

Câu 2: Trong hồi tưởng của người cháu, những kỉ niệm nào về bà và tình bà cháu đã được gợi lại? Em hãy chỉ ra sự kết hợp giữa biểu cảm với miêu tả, tự sự, bình luận trong bài thơ và tác dụng của sự kết hợp ấy?

• Trong hồi tưởng của người cháu, những kỉ niệm về bà và tình bà cháu:
  • Năm lên 4 tuổi (nạn đói 1945)
  • Tám năm ở cùng bà khi cha mẹ bận công tác, bà dạy cháu làm, chăm cháu học, kể chuyện cháu nghe, bà dạy cháu nên người,…
  • Năm giặc đốt làng, đốt nhà, bà vẫn vững lòng dặn cháu giữ kín để bố mẹ yên tâm.
• Bài thơ kết hợp biểu cảm với miêu tả, tự sự, bình luận: tả bếp lửa chờn vơn, cảnh đói, người bà cặm cụi, tần tảo… qua đó thấy được tình cảm của tác giả với bà của mình.

⇒ Tạo sự sinh động, cụ thể, giàu sức gợi cảm, giàu triết lí sâu xa.

Câu 3: Phân tích hình ảnh bếp lửa của nhà thơ. Hình ảnh bếp lửa được nhắc đến bao nhiêu lần? Tại sao khi nhắc đến bếp lửa là người cháu lại nhớ đến bà và ngược lại, khi nhớ về bà là nhớ ngay hình ảnh bếp lửa? Hình ảnh ấy mang ý nghĩa gì trong bài thơ này? “Ôi kì lạ và thiêng liêng bếp lửa”?

• Hình ảnh bếp lửa được nhắc tới 12 lần trong suốt bài thơ. Đó là hình ảnh quen thuộc bà nhóm lửa mỗi sáng. Bà và bếp lửa là hai mà như một, bà châm ngọn lửa, không chỉ là lửa củi, đó còn là “ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng”, ngọn của của tình thương yêu ấp ủ.
• “Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa!”: một hình ảnh giản dị ghi dấu tình bà cháu thiêng liêng, lưu giữ cả một tuổi thơ khổ cực gian khó.

Câu 4:

Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen

Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng

Vì sao hai câu cuối tác giả lại dùng “ngọn lửa” mà không nhắc lại “bếp lửa”? Ngọn lửa ở đây có nghĩa là gì? Em hiểu những câu thơ trên như thế nào?

• Hai câu thơ cuối tác giả dùng từ “ngọn lửa” vì nó mang tính khái quát cao, ngọn lửa mang biểu tượng: ngọn lửa thắp sáng và duy trì niềm tin tình yêu thương to lớn của bà, tiếp nối truyền lửa tình yêu từ bà sang cháu và cho thế hệ sau.

Câu 5: Cảm nhận của em về tình bà cháu được thể hiện trong bài thơ. Tình cảm ấy được gắn liền với những tình cảm nào khác?

• Tình cảm bà cháu thể hiện trong bài thơ cứ nhẹ nhàng, giản dị mà thấm thía sâu xa.
• Tình cảm ấy vượt qua chiều dài thời gian, chiều rộng không gian, mãi ở trong tim cháu. Tình yêu, lòng biết ơn người cháu với bà cũng chính là lòng biết ơn với gia đình, quê hương, đất nước.