Nội dung chính bài Một thời đại trong thi ca | Ngữ văn 11 tập 2

A. Ngắn gọn những nội dung chính

1. Giới thiệu chung

• Tác giả

Hoài Thanh: (1909-1982) tên khai sinh là Nguyễn Đức Nguyện. Quê quán xã Nghi Trung, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An xuất thân trong một gia đình nhà nho yêu nước. Là nhà phê bình văn học xuất sắc nhất của văn học Việt Nam hiện đại.

• Tác phẩm

Tác phẩm được viết năm 1941 và xuất bản thành sách năm 1943, qua tác phẩm đã là, rõ lên những điểm nổi bật của phong trào thơ mới, những cá nhân có đóng góp tích cực cho phong trào này.

2. Phân tích văn bản

• Các bước lập luận để nêu bật tinh thần Thơ mới

Đầu tiên tác giả nêu lên nguyên tắc chung của việc đánh giá Thơ mới. Cái khó thứ nhất là ranh giới giữa thơ cũ và Thơ mới không rạch ròi. Cái khó tiếp theo là giữa thơ cũ và Thơ mới có sự ảnh hưởng lẫn nhau.

bước 2: Tác giả so sánh để làm nổi bật đặc trưng giữa thơ cũ và Thơ mới

Bước 3: tác giả luận giải về nội dung, biểu hiện của chữ ta và chữ tôi trong thơ ca

Xưa nay chữ ta lấn át chữ tôi nên chữ tôi không cơ cơ hội thể hiện, bày tỏ nay ý thức cá nhân trỗi dậy đời quyền tự do, phong trào.Thơ mới nảy sinh chính từ sự trỗi dậy mạnh mẽ của cái tôi cá nhân để giải tỏa tình trạng bế tắc và bi kịch của đời mình. Lòng yêu nước của các nhà thơ mới thể hiện tập trung nhất ở tình yêu tiếng Việt và nền thơ ca dân tộc, ở niềm say mê sáng tạo những giá trị văn hóa mà trước hết là thơ ca. Qua đó thể hiện của lòng yêu nước trân trọng.

B. Phân tích chi tiết nội dung bài học

• Các bước lập luận để nêu bật tinh thần Thơ mới

Đầu tiên tác giả nêu lên nguyên tắc chung của việc đánh giá Thơ mới:

Đặc trưng của thơ mới có ưu điểm là chỉ căn cứ vào cái hay, cái đại thể không căn cứ vào cái dở và tiểu tiết.

Nhưng cái khó của thơ mới đầu tiên là ranh giới giữa thơ cũ và Thơ mới không rạch ròi mà chỉ chung chung phiếm đại.

=> Cho nên muốn tìm hiểu tinh thần thơ cho đúng đắn phải đặt lên bàn cân những bài hay với bài hay.

Bước tiếp theo tác giả so sánh và tìm ra đặc trưng giữa thơ cũ và Thơ mới.

Ta có thể dễ dàng nhận thấy tinh thần thơ cũ gồm có chữ ta. Lúc nào cũng hướng đến cái ta chung, cái toàn thể, những điều lớn lao mà ít để tâm đến cái tôi riêng.

Còn tinh thần Thơ mới gồm trong chữ tôi. Luôn có cái tôi đầy kiêu hãnh, thể hiện nhiều hơn về những cảm xúc cá nhân.

Bước 3 tác giả luận giải về nội dung, biểu hiện của chữ ta và chữ tôi trong thơ ca

Xưa nay chữ ta luôn lấn át chữ tôi nên chữ tôi không cơ cơ hội thể hiện, bày tỏ cảm xúc cá nhân. Chỉ để tâm về thời đại và cuộc đời lơn. Nay ý thức cá nhân trỗi dậy đời quyền tự do, phong trào Thơ mới nảy sinh chính từ sự trỗi dậy mạnh mẽ của cái tôi cá nhân.

Sau khi điểm qua sự xuất hiện của chữ tôi cá nhân trong phong trào thơ mới tác giả đề cập đến phản ứng của xã hội trong quá trình tiếp nhận nó. Đầu tiên là thái độ ngạc nhiên, khó chịu của mọi người khi thấy thơ mới không nguyên tắc và quá đề cao cái tôi riêng. Dần dần mọi người cũng quen và thấy nó đáng thương, tội nghiệp vì cái tôi yếu đuối khóc đau, tìm mọi cách trốn tránh hiện thực để đi đến cuộc đời ảo mộng trong thơ.

Lòng yêu nước của các nhà thơ mới thể hiện tập trung nhất ở tình yêu tiếng Việt và nền thơ ca dân tộc, ở niềm say mê sáng tạo những giá trị văn hóa mà trước hết là thơ ca. Họ muốn làm cho tiếng nói của giống nòi trở nên giàu đẹp hơn.

3. Tổng kết

• Nghệ thuật

Một thời đại thi ca lập luận theo một trình tự chặt chẽ, lôgic. Ngôn ngữ nhạc điệu gần giống với thơ, giàu cảm xúc trữ tình. Cách viết linh hoạt, uyển chuyển, giàu hình ảnh, so sánh tạo sự thu hút cho độc giả. Dẫn chứng tiêu biểu có chắt lọc từ ngữ, phân tích tinh tế. Văn phong tinh tế tài hoa, trong sáng, thấm đượm tình người.

• Nội dung

Tác phẩm đã nêu rõ nội dung cốt yếu của tinh thần Thơ mới: Lần đầu tiên chữ tôi với cái nghĩa tuyệt đối của nó, xuất hiện trong thi ca đồng thời cũng nói lên sự bế tắc trong hồn người thanh niên lúc bấy giờ. Đoạn trích là phần cuối của bài tiểu luận với lập luận chặt chẽ, tác giả đã thể hiện rõ đặc trưng tinh thần của thơ mới là cái tôi cá nhân phóng khoáng, thể hiện màu sắc riêng đặc trưng.

• Ý nghĩa

Qua văn bản giúp chúng ta hiểu được quan niệm của Hoài Thanh về phong trào thơ mới trong ý nghĩa văn chương, xã hội. Bên cạnh đó thấy những nét đặc sắc trong nghị luận của Hoài Thanh.