I. Khái niệm, cấu tạo
Bài giảng: Bài 10: Amino axit – Cô Nguyễn Thị Thu (Giáo viên VietJack)
1. Khái niệm
– Amino axit là loại hợp chất hữu cơ tạp chức mà phân tử chứa đồng thời nhóm amino (NH2) và nhóm cacboxyl (COOH)-
– Công thức chung: (H2N)x – R – (COOH)y
II. Danh pháp
a. Tên thay thế: axit + vị trí + amino + tên axit cacboxylic tương ứng.
Ví dụ: H2N-CH2-COOH: axit aminoetanoic
HOOC-[CH2]2-CH(NH2)-COOH: axit 2-aminopentanđioic
b. Tên bán hệ thống: axit + vị trí chữ cái Hi Lạp (α, β, γ, δ, ε, ω) + amino + tên thông thường của axit cacboxylic tương ứng.
Ví dụ: CH3-CH(NH2)-COOH: axit α-aminopropionic
H2N-[CH2]5-COOH: axit ε-aminocaproic
H2N -[ CH2]6-COOH: axit ω-aminoenantoic
c. Tên thông thường: các amino axit thiên nhiên (α-amino axit) đều có tên thường. Ví dụ: H2N-CH2-COOH có tên thường là glyxin (Gly) hay glicocol
Tên gọi của một số α – amino axit
III. Tính chất vật lý
Các amino axit là các chất rắn không màu, vị hơi ngọt, dễ tan trong nước vì chúng tồn tại ở dạng ion lưỡng cực (muối nội phân tử), nhiệt độ nóng chảy cao (vì là hợp chất ion)
IV. Tính chất hóa học
1. Tác dụng lên thuốc thử màu: (H2N)x – R – (COOH)y. Khi:
– x = y thì amino axit trung tính, quỳ tím không đổi màu
– x > y thì amino axit có tính bazơ, quỳ tím hóa xanh
– x < y thì amino axit có tính axit, quỳ tím hóa đỏ
2. Tính chất axit – bazơ của dung dịch amino axit: thể hiện tính chất lưỡng tính
– Tác dụng với dung dịch bazơ (do có nhóm COOH)
H2N-CH2-COOH + NaOH → H2N-CH2-COONa + H2O
– Tác dụng với dung dịch axit (do có nhóm NH2)
H2N-CH2-COOH + HCl → ClH3N-CH2-COOH
3. Phản ứng este hóa nhóm COOH
4. Phản ứng của nhóm NH2 với HNO2
H2N-CH2-COOH + HNO2 → HO-CH2-COOH + N2 + H2O axit hiđroxiaxetic
5. Phản ứng trùng ngưng
– Do có nhóm NH2 và COOH nên amino axit tham gia phản ứng trùng ngưng tạo thành polime thuộc loại poliamit
– Trong phản ứng này, OH của nhóm COOH ở phân tử axit này kết hợp với H của nhóm NH2 ở phân tử axit kia tạo thành nước và sinh ra polime.
V. Ứng dụng
– Amino axit thiên nhiên (hầu hết là α-amino axit) là cơ sở để kiến tạo nên các loại protein của cơ thể sống
– Muối mononatri của axit glutamic được dùng làm mì chính (hay bột ngọt)
– Axit ε-aminocaproic và axit ω-aminoenantoic là nguyên liệu sản xuất tơ tổng hợp (nilon – 6 và nilon – 7)
– Axit glutamic là thuốc hỗ trợ thần kinh, methionin là thuốc bổ gan.
Xem thêm các phần Lý thuyết Hóa học lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia hay khác:
- Lý thuyết Amin
- Lý thuyết Peptit và Protein
- Lý thuyết Luyện tập: Cấu tạo và tính chất của amin, amino axit, protein
Săn SALE shopee tháng 5:
- Mỹ phẩm SACE LADY giảm tới 200k
- SRM Simple tặng tẩy trang 50k
- Combo Dầu Gội, Dầu Xả TRESEMME 80k
