Bảng âm vần theo chương trình GDCN và VNEN – VnDoc.com

Nhằm giúp các bậc phụ huynh có thể cùng con học đánh vần, cách đọc tiếng Việt lớp 1 ở nhà, VnDoc sưu tầm và tổng hợp cách đánh vần theo chương trình Giáo dục công nghệ và theo sách cải cách giáo dục để quý phụ huynh tham khảo và hướng dẫn các con. Mời các bậc phụ huynh tham khảo để hiểu hơn về Tiếng Việt lớp 1.

Hiện nay song hành tồn tại 2 bộ sách Tiếng Việt: Sách cải cách giáo dục và sách công nghệ giáo dục. Cách đánh vần theo 2 bộ sách là khác nhau. Mời các bạn cùng xem 2 cách đánh vần này.

I. Bảng âm vần theo chương trình GDCN

1. Quy luật đánh vần: Đánh vần từ âm vị nhỏ nhất

BẢNG ÂM VẦN THEO CHƯƠNG TRÌNH CÔNG NGHỆ GIÁO DỤC

a, ă, â, b, ch, e, ê, g, h, i, kh, l, m, n, ng, ngh, nh, o, ô, ơ, ph, s, t, th, u, ư, v, x, y

Riêng các âm: gi; r; d đều đọc là “dờ” nhưng cách phát âm khác nhau.

c; k; q đều đọc là “cờ”

Vần

Cách đọc

Vần

Cách đọc

gì

gì – gi huyền gì

uôm

uôm – ua – m – uôm

iê, yê, ya

đều đọc là ia

uôt

uôt – ua – t – uôt

uô

đọc là ua

uôc

uôc – ua – c – uôc

ươ

đọc là ưa

uông

uông – ua – ng – uông

iêu

iêu – ia – u – iêu

ươi

ươi – ưa – i – ươi

yêu

yêu – ia – u – yêu

ươn

ươn – ưa – n – ươn

iên

iên – ia – n – iên

ương

ương – ưa – ng – ương

yên

yên – ia – n – yên

ươm

ươm – ưa – m – ươm

iêt

iêt – ia – t – iêt

ươc

ươc – ưa – c – ươc

iêc

iêc – ia – c – iêc

ươp

ươp – ưa – p – ươp

iêp

iêp – ia – p – iêp

oai

oai – o- ai- oai

yêm

yêm – ia – m – yêm

oay

oay – o – ay – oay

iêng

iêng – ia – ng – iêng

oan

oan – o – an – oan

uôi

uôi – ua – i – uôi

oăn

oăn – o – ăn – oăn

uôn

uôn – ua – n – uôn

oang

oang – o – ang – oang

uyên

uyên – u – yên – uyên

oăng

oăng – o – ăng – oăng

uych

uych – u – ych – uych

oanh

oanh – o – anh – oanh

uynh

uynh – u – ynh – uynh

oach

oach – o – ach – oach

uyêt

uyêt – u – yêt – uyêt

oat

oat – o – at – oat

uya

uya – u – ya – uya

oăt

oăt – o – ăt – oăt

uyt

uyt – u – yt – uyt

uân

uân – u – ân – uân

oi

oi – o – i – oi

uât

uât – u – ât – uât

Các âm:

i, ai, ôi, ơi, ui, ưi, ay, ây, eo, ao, au, âu, iu, êu, ưu, on, an, ăn, ân, ơn, ưn, ôn, in, un, om, am ăm, âm, ôm, ơm, êm, em, im, um, ot, at, ăt, ât, ôt, ơt, et, êt, ut, ưt, it (Vẫn phá tâm như cũ)

2. Một số tiếng đọc khác “Luật xưa”

TiếngCách đọcGhi chúdơdơ – dờ – ơ – dơĐọc nhẹgiơgiơ – giờ – ơ – giờĐọc nặng hơn một chútgiờgiờ – giơ – huyền – giờrôrô – rờ – ô – rôĐọc rung lưỡikinhcờ – inh – kinhLuật CT: âm “cờ” đứng trước i viết bằng chữ “ca”quynhQuynh – cờ – uynh – quynhLuật CT: âm “cờ” đứng trước âm đệm phải viết bằng chữ “cu” và âm đệm viết bằng chữ u.quaQua – cờ – oa – quaLuật CT: như trên

Lưu ý: Trên đây là tên âm để dạy học sinh lớp 1, còn khi đọc tên của 29 chữ cái thì vẫn đọc như cũ.

Chữ cáiTên chữ cáiChữ cáiTên chữ cáiaanen – nờăáooâớôôbbêơơcxêppêddêqquyđđêre – rờeesét – sìêêttêggiêuuhhátưưiivvêkcaxích – xìle – lờyy – dàimem – mờ

Tiếng

Cách đọc

Ghi chú

Dơ

Dờ – ơ – dơ

Giơ

Giờ – ơ – dơ

Đọc là “dờ” nhưng có tiếng gió.

Giờ

Giơ – huyền – giờ

Đọc là “dờ” nhưng có tiếng gió.

Rô

Rờ – ô – rô

Kinh

Cờ – inh – kinh

Quynh

Cờ – uynh – quynh

Qua

Cờ – oa – qua

Quê

Cờ – uê – quê

Quyết

Cờ – uyêt – quyêt

Quyêt – sắc quyết

Bà

Bờ – a ba, Ba – huyền – bà

Mướp

ưa – p – ươp

mờ – ươp – mươp

Mươp – sắc – mướp

(Nếu các con chưa biết đánh vần ươp thì mới phải đánh vần từ ưa – p – ươp)

Bướm

ưa – m – ươm

bờ – ươm – bươm

Bươm – sắc – bướm

Bướng

bờ – ương – bương

Bương – sắc – bướng

Khoai

Khờ – oai – khoai

Khoái

Khờ – oai – khoai

Khoai – sắc – khoái

Thuốc

Ua – cờ- uốc

thờ – uôc – thuôc

Thuôc – sắc – thuốc

Mười

Ưa – i – ươi-

mờ – ươi – mươi

Mươi – huyền – mười

Buồm

Ua – mờ – uôm – bờ – uôm – buôm

Buôm – huyền – buồm.

Buộc

Ua – cờ – uôc

bờ – uôc – buôc

Buôc – nặng – buộc

Suốt

Ua – tờ – uôt – suôt

Suôt – sắc – suốt

Quần

U – ân – uân cờ – uân – quân

Quân – huyền – quần.

Tiệc

Ia – cờ – iêc – tờ – iêc – tiêc

Tiêc – nặng – tiệc.

Thiệp

Ia – pờ – iêp thờ – iêp – thiêp

Thiêp – nặng – thiệp

Buồn

Ua – nờ – uôn – buôn

Buôn – huyền – buồn.

Bưởi

Ưa – i – ươi – bươi

Bươi – hỏi – bưởi.

Chuối

Ua – i – uôi – chuôi

Chuôi – sắc – chuối.

Chiềng

Ia – ngờ – iêng – chiêng

Chiêng – huyền – chiềng.

Giềng

Ia – ngờ – iêng – giêng

Giêng – huyền – giềng

Đọc gi là “dờ” nhưng có tiếng gió

Huấn

U – ân – uân – huân

Huân – sắc – huấn.

Quắt

o – ăt – oăt – cờ – oăt – quăt.

Quăt – sắc – quắt

Huỳnh

u – ynh – uynh – huynh

huynh – huyền – huỳnh

Xoắn

O – ăn – oăn – xoăn

Xoăn – sắc – xoắn

Thuyền

U – yên – uyên – thuyên

Thuyên – huyền – thuyền.

Quăng

O – ăn – oăng – cờ – oăng – quăng.

Chiếp

ia – p – iêp – chiêp

Chiêm – sắc – chiếp

Huỵch

u – ych – uych – huych

huych – nặng – huỵch.

Xiếc

ia – c – iêc – xiêc

xiêc – sắc – xiếc

II. Bảng âm vần theo chương trình VNEN

a, ă, â, b, ch, e, ê, g, h, I, kh, I, m, n, ng, ngh, nh, o, ô, ơ, ph, s, t, th, u, ư, v, x, y

Riêng các âm: gi; r; d đều đọc là “dờ” nhưng cách phát âm khác nhau

c; k; q đều đọc là “cờ”

VầnCách đọcVầnCách đọcgìgì – gi huyền gìuômuôm – ua – m – uômiê, yê, yađều đọc là iauôtuôt – ua – t – uôtuôđọc là uauôcuôc – ua – c – uôcươđọc là ưauônguông – ua – ng – uôngiêuiêu – ia – u – iêuươiươi – ưa – i – ươiyêuyêu – ia – u – yêuươnươn – ưa – n – ươniêniên – ia – n – iênươngương – ưa – ng – ươngyênyên – ia – n – yênươmươm – ưa – m – ươmiêtiêt – ia – t – iêtươcươc – ưa – c – ươciêciêc – ia – c – iêcươpươp – ưa – p – ươpiêpiêp – ia – p – iêpoaioai – o- ai- oaiyêmyêm – ia – m – yêmoayoay – o – ay – oayiêngiêng – ia – ng – iêngoanoan – o – an – oanuôiuôi – ua – I – uôioănoăn – o – ăn – oănuônuôn – ua – n – uônoangoang – o – ang – oanguyênuyên – u – yên – uyênoăngoăng – o – ăng – oănguychuych – u – ych – uychoanhoanh – o – anh – oanhuynhuynh – u – ynh – uynhoachoach – o – ach – oachuyêtuyêt – u – yêt – uyêtoatoat – o – at – oatuyauya – u – ya – uyaoătoăt – o – ăt – oătuytuyt – u – yt – uytuânuân – u – ân – uânoioi – o – I – oiuâtuât – u – ât – uât

Các âm:

oi, ai, ôi, ơi, ui, ưi, ay, ây, eo, ao, au, âu, iu, êu, ưu, on, an, ăn, ân, ơn, ưn, ôn, in, un, om, am, ăm, âm, ôm, ơm, êm, e, im, um, ot, at, ăt, ât, ôt, ơt, et, êt, ut, ưt, it (vẫn phát âm như cũ).

III. Đánh vần theo sách giáo khoa cải cách giáo dục

1. Phân biệt tên gọi chữ cái và âm đọc chữ cái

Nhiều bạn nhầm lẫn giữa tên gọi chữ cái và âm đọc chữ cái.

Chẳng hạn: Chữ b, tên gọi là “bê”, âm đọc là “bờ”. Để nhớ và phân biệt tên gọi và âm đọc có thể dùng câu sau:

Chữ “bê” (b) em đọc là “bờ”

Chữ “xê” (c) em đọc là “cờ”, chuẩn không?

Đặc biệt có 3 chữ cái c (xê), k (ca), q (quy) đều đọc là “cờ”. Theo thầy Trần Mạnh Hưởng thì chữ q không gọi tên là “cu” nữa mà gọi tên là “quy”.

Với các phụ âm, nguyên âm ghi bởi 2 – 3 chữ cái thì các bạn nhớ bảng sau:

2. Đặc điểm ngữ âm và đặc điểm chữ viết của Tiếng Việt

Tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ đơn lập, những đặc điểm loại hình này có ảnh hưởng đến việc lựa chọn nội dung và phương pháp dạy học Học vần.

Về ngữ âm, Tiếng Việt là ngôn ngữ có nhiều thanh điệu, các âm tiết được nói rời, viết rời, rất dễ nhận diện. Mặt khác, ranh giới âm tiết Tiếng Việt trùng với ranh giới hình vị, do vậy, hầu hết các âm tiết Tiếng Việt đều có nghĩa. Chính vì điều này, tiếng (có nghĩa) được chọn làm đơn vị cơ bản để dạy học sinh học đọc, viết trong phân môn Học vần.

Với cách lựa chọn này, ngay từ bài học tiếng Việt đầu tiên, học sinh đã được tiếp cận với một tiếng tối giản, là nguyên liệu tạo nên các từ đơn và từ phức trong tiếng Việt, Cũng vì vậy, học sinh chỉ học ít tiếng nhưng lại biết được nhiều từ chứa những tiếng mà các em đã biết.

Về cấu tạo, âm tiết tiếng Việt là một tổ hợp âm thanh có tổ chức chặt chẽ, các yếu tố trong âm tiết kết hợp theo từng mức độ lỏng chặt khác nhau: phụ âm đầu, vần và thanh kết hợp lỏng, các bộ phận trong vần kết hợp với nhau một cách chặt chẽ. Vần có vai trò đặc biệt quan trọng trong âm tiết. Đây là cơ sở của cách đánh vần theo quy trình lập vần (a-mờ-am), sau đó ghép âm đầu với vần và thanh điệu để tạo thành tiếng (lờ-am-lam-huyền-làm).

3. Cách đánh vần 1 tiếng

Ta thấy 1 tiếng đầy đủ có 3 thành phần: âm đầu – vần – thanh, bắt buộc phải có: vần – thanh, có tiếng không có âm đầu.

Thí dụ 1. Tiếng an có vần “an” và thanh ngang, không có âm đầu. Đánh vần: a – nờ – an.

Thí dụ 2. Tiếng ám có vần “am” và thanh sắc, không có âm đầu. Đánh vần: a – mờ – am – sắc – ám.

Thí dụ 3. Tiếng bầu có âm đầu là “b”, có vần “âu” và thanh huyền. Đánh vần: bờ – âu – bâu – huyền – bầu.

Thí dụ 4. Tiếng nhiễu có âm đầu là “nh”, có vần “iêu” và thanh ngã. Đánh vần: nhờ – iêu – nhiêu – ngã – nhiễu.

Chú ý: Vần đầy đủ có âm đệm, âm chính và âm cuối.

Thí dụ 5. Tiếng Nguyễn có âm đầu là “ng”, có vần “uyên” và thanh ngã. Vần “uyên” có âm đệm là “u”, âm chính là “yê”, âm cuối là “n”. Đánh vần “uyên” là: u – i – ê – nờ – uyên hoặc u – yê(ia) – nờ – uyên. Đánh vần “Nguyễn” là: ngờ – uyên – nguyên – ngã – nguyễn.

Thí dụ 6. Tiếng yểng, không có âm đầu, có vần “yêng” và thanh hỏi. Vần “yêng” có âm chính “yê”, âm cuối là “ng”. Đánh vần: yêng – hỏi – yểng.

Thí dụ 7. Tiếng bóng có âm đầu là “b”, vần là “ong” và thanh sắc. Đánh vần vần “ong”: o – ngờ – ong. Đánh vần tiếng “bóng”: bờ – ong – bong – sắc – bóng.

Thí dụ 8. Tiếng nghiêng có âm đầu là “ngh”, có vần “iêng” và thanh ngang. Vần “iêng” có âm chính “iê” và âm cuối là “ng”. Đánh vần tiếng nghiêng: ngờ – iêng – nghiêng. Đây là tiếng có nhiều chữ cái nhất của tiếng Việt.

Thí dụ 9. Với từ có 2 tiếng Con cá, ta đánh vần từng tiếng: cờ – on – con – cờ – a – ca – sắc – cá.

Thí dụ 10. Phân biệt đánh vần “da” (trong da thịt) và “gia” (trong gia đình).

“da”: dờ -a-da.

“gia” có âm hoàn toàn như “da” nhưng vì lợi ích chính tả được đánh vần là: gi (đọc là di)-a-gia.

4. Video hướng dẫn cách đọc Bảng chữ cái tiếng Việt theo chương trình Cải cách giáo dục

Mời các bạn học sinh cùng các bậc phụ huynh và các thầy cô tham khảo bài tập và cách đánh vần cho học sinh vào lớp 1 làm tại nhà.

Chương trình giáo dục Tiếng Việt đã có sự thay đổi lớn, theo đó thì chương trình Giáo Dục Công Nghệ sẽ dạy các bé lớp 1 cách đánh vần hoàn toàn mới. Điều này sẽ khiến cho các vị phụ huynh gặp đôi chút bỡ ngỡ và không biết phải dạy con mình thế nào. Để chuẩn bị hành trang vững chắc cho các bé chuẩn bị vào lớp 1, ngoài chuẩn bị tâm lý, các bậc phụ huynh cần rèn luyện cho các bé kỹ năng kỹ năng đọc, cách đánh vần cơ bản, nét vẽ cơ bản để các em tự tin bước vào lớp 1. Đây chính là nền tảng, bước khởi đầu khá quan trọng để các bé làm quen với Tiếng Việt. Chúc các em học tốt!

Tham khảo thêm:

• Những vấn đề cần biết về chương trình Tiếng Việt 1 – Công nghệ giáo dục
• Luật chính tả trong công nghệ giáo dục lớp 1

Bảng âm vần theo chương trình GDCN và sách cải cách giáo dục dành cho các em học sinh tham khảo. Ngoài ra, các bạn tham khảo luyện tập, củng cố các dạng bài tập Toán 1 và Tiếng Việt lớp 1 để chuẩn bị cho bài thi cuối học kì 2 lớp 1 được VnDoc sưu tầm, chọn lọc chi tiết và liên tục cập nhật cho các thầy cô, các bậc phụ huynh cho con em mình ôn tập.