Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến của Quang Dũng

Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến là minh chứng cho thấy mọi cuộc chiến tranh dù đã qua, bụi thời gian có thể làm phai mờ đi những hình ảnh người lính vô danh, nhưng văn học và nghệ thuật sẽ luôn khắc tạc vĩnh viễn lên tâm hồn người đọc về những con người anh hùng kiên cường và đầy bất khuất của Tổ quốc. Hãy cùng DINHNGHIA.VN phân tích cảm hứng lãng mạn và bị tráng trong Tây Tiến qua bài viết dưới đây.

Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến là gì?

Cảm hứng lãng mạn trong Tây Tiến chính là nỗi nhớ, là cảm hứng sáng tác nên tác phẩm. Bên cạnh đó, nó còn được thể hiện qua tô đậm cái phi thường và ấn tượng mạnh mẽ về những người anh hùng.

Cảm hứng bi tráng trong Tây Tiến được thể hiện những thủ pháp tài tình được Quang Dũng sử dụng. Đó là thủ pháp cường điệu hóa và đối lập hóa được dùng rộng rãi trong toàn bài. Cảm hứng bi tráng còn là hình ảnh về thiên nhiên núi rừng hùng vĩ, là những cuộc hành quân gian khổ của những người lính…

Phân tích cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến

Một trong những nét nổi bật trong nội dung tư tưởng cũng như nghệ thuật của tác phẩm chính là cảm hứng lãng mạn và bị tráng trong Tây Tiến. Để hiểu rõ về nét đặc sắc này, chúng ta cùng tìm hiểu cụ thể qua những cảm nhận và phân tích dưới đây.

Cảm hứng lãng mạn trong Tây Tiến của Quang Dũng

Cảm hứng lãng mạn là gì? Cảm hứng lãng mạn chính là sự khẳng định về cái tôi cá nhân tràn đầy hào hứng về lý tưởng. Nó chính là cái đẹp trong những cái khác lạ, phi thường và độc đáo, vươn lên trên mọi cái tầm thường và quen thuộc của cuộc sống hàng ngày.

Một tác phẩm có cảm hứng lãng mạn bay bổng là tác phẩm mà ở đó những cảm xúc của nhân vật trữ tình được thể hiện với cường độ mạnh, trí tưởng tượng được phát huy hết mức, những cái phi thường tuyệt mĩ được tô đậm và thủ pháp đối lập được sử dụng một cách rộng rãi, thường xuyên.

Tây Tiến quả là một tác phẩm hết sức lãng mạn. Điều dễ nhận thấy trước tiên là độ sâu, độ mạnh trong cảm xúc của nó. Cả bài được bao bọc trong một nỗi nhớ ăm ắp, nồng nàn, vừa xoáy sâu, vừa lan tỏa. Không có nỗi nhớ đó thì chắc chắn không có cả bản thân bài thơ, bởi tất cả những điều được nói tới trong bài đều thuộc về quá khứ, giờ đây qua ký ức, nhờ nỗi nhớ mà sống dậy. Không phải tình cờ mà từ “nhớ” xuất hiện nhiều lần trong bài và cũng chẳng phải ngẫu nhiên mà thoạt đầu tên của tác phẩm gồm ba chữ: Nhớ Tây Tiến. Mở đầu bài thơ, tác giả đã viết

“Sông Mã xa rồi Tây tiến ơi!

Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi “

Hai câu này đã nói lên rất rõ niềm thôi thúc bên trong khiến tác giả đã viết nên Tâỵ Tiến. Chính nỗi “nhớ chơi vơi” chứ không phải cái gì khác đã dẫn ngòi bút của tác giả đi miên man trong thế giới thơ. “Nhớ chơi vơi” có thể hiểu là nỗi nhớ vừa có vẻ xa xôi, vời vợi lại vừa có vẻ gần gũi, lửng lơ, ám ảnh hoài không cho người ta được yên, buộc người ta phải đắm chìm trong hoài niệm.

Như mọi bài thơ thấm đẫm cảm hứng lãng mạn khác; bài thơ Tây Tiến chứa đựng nhiều hình ảnh gây ấn tượng mạnh cho độc giả. Đối tượng miêu tả ở đây có thật nhiều nét phi thường. Hãy đọc một đoạn tả dốc trong bài:

“Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm

Heo hút cồn mây, súng ngửi trời

Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi “

Dốc cứ cao lên, cao mãi hút mắt nhìn để rồi đổ gập xuống, sâu dường như vô cùng tận. Ta tưởng như gặp lại mảnh núi non hiểm trở, hùng vĩ, đầy thách thức từng được thi hào Lý Bạch nói tới trong bài Thục đạo nan (Đường Thục khó): “Thục đạo chi nan, nan ư thướng thanh thiên (Đường Thục khó đi, khó hơn cả lên trời xanh). Dốc đã thế, mưa cũng mịt mùng bủa vây tứ phía khiến cho trong mắt của các chiến sĩ đang hành quân, những ngôi nhà sàn như đang trôi bồng bềnh trong biển nước. Cái dữ dội của thiên nhiên Tây Bắc còn được tô đậm trong hai câu có âm điệu hết sức mạnh mẽ:

“Chiều chiều oai linh thác gầm thét

Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người”

Thật là một cuộc “diễu võ dương oai” đầy ngoạn mục của núi rừng, khiến cho những kẻ yếu bóng vía có thể run lên vì sợ hãi. Địa bàn hoạt động của đoàn quân Tây Tiến không phải chỉ thuần những cảnh ghê gớm như thế. Đã bao lần nó phô ra vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng, say đắm của mình trước con mắt háo hức quan sật của người lính chiến:

“Người đi Châu Mộc chiều sương ấy

Có thấy hồn lau nẻo bến bờ

Có nhớ dáng người trên độc mộc

Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”

Đúng là một vẻ đẹp quá đỗi nguyên sơ, thanh khiết, gợi cảm đến nao lòng. Những bông lau xám bạc phất phơ bên bờ suối, những cánh hoa rừng chòng chành, “đong đưa” trên dòng nước lũ nhự giấu trong mình cả một câu chuyện cổ tích về núi rừng miền Tây mà ta chưa có điều kiện khám phá hết được.

Việc miêu tả những nét độc đáo khác thường của thiên nhiên là một trong những điều kiện quan trọng tạo nên cảm hứng lãng mạn cho bài thơ. Cảm hứng lãng mạn đó còn được đẩy lên một mức nữa khi tác giả đi sâu khám phá bản tính lãng mạn, mộng mơ của những người lính Tây Tiến. Thật ra thì tất cả những câu nói về vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc đã dẫn ra trên kia đều đã bao hàm ý khẳng định chất thi nhân của các anh “bộ đội Cụ Hồ”.

Trên đường hành quân, họ chưa một lần bỏ lỡ cơ hội ngắm nhìn những vẻ đẹp hiếm thấy trong đời. Mắt nhìn dốc cao, đầu gội trong mưa lớn, tai nghe tiếng thác thét gầm, cả sinh mạng đối diện cùng thú dữ, chừng ấy trải nghiệm đã khiến cho máu phiêu lưu trong họ bị kích thích mạnh.

Còn khi được sống với cảnh “Mường Lát hoa về trong đêm hơi”, với cảnh chiều sương” nơi Châu Mộc, chắc chắn họ cảm thấy nỗi niềm thơ thức dậy dạt dào. Chẳng thế mà giữa những ngày gian khổ, họ vẫn hào hứng tổ chức các đêm lửa trại tưng bừng náo nhiệt. Trong cái đêm vui đó, những “dáng hồng” sơn cước đã làm họ ngất ngây say:

“Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa

Kìa em xiêm áo tự bao giờ

Khèn lên man điệu nàng e ấp

Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ

Làng mạn đến mức ấy, quả khó ai hơn được!”

Trong các tác phẩm được viết theo cảm hứng lãng mạn, thủ pháp đối lập thường rất được chú ý khai thác. Bài Tây Tiến cũng nằm trong thông lệ đó. Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến còn được thể hiện qua sự đối lập có nhiều cấp độ, trước hết là đối lập về hình ảnh. Ta có thế thấy rõ điều này qua các đoạn của bài thơ. Ở đoạn một, ngòi bút tác giả nghiêng về miêu ta sự hào hùng, dữ dội của thiên nhiên, còn ở đoạn hai, nét thơ mộng của nó được ưu tiên nhấn mạnh. Cũng có khi, sự đối lập đó được thể hiện trong hai câu liền kề nhau:

“Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi

Mường Lát hoa về trong đêm hơi.”

Câu trên nhấn mạnh sự khắc nghiệt, đe dọa, còn câu dưới lại diễn tả một cảnh tượng làm ấm lòng người; Cũng qua hai câu này, đặc biệt là câu sau, ta còn nhận ra sự đối lập về thanh điệu đã được Quang Dũng sử dụng rất tài tình trong cả bài thơ: có những câu thơ “khổ độc” (khó đọc) dày đặc thanh trắc đi kèm những câu toàn thanh bằng gợi cảm giác nhẹ nhõm, lâng lâng. Thử so sánh câu “Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm” với câu “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”, ta sẽ thấy rất rõ điều đó.

Tất nhiên không phải sự đối lập nào cũng bao gồm những nét tương phản loại trừ nhau. Trên thực tế, các mặt đối lập, tương phản có thể gắn với nhau trong một thể thống nhất, như phẩm chất can trường gắn với phẩm chất lãng mạn trong bản thân mỗi người lính Tây Tiến vậy.

Ở cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến, Quang Dũng thường sử dụng những cách ví von độc đáo, táo bạo làm nổi bật tính chất khác thường của sự vật. Chẳng hạn theo góc nhìn từ dưới lên, nhà thơ thấy mũi súng trên vai người lính đi trên đỉnh dốc đang “ngửi trời”. Ở một câu khác, tác giả diễn tả sự rình rập của cọp dữ bằng hai chữ “trêu người” rất ấn tượng… Tất cả những điều này đều góp phần nhất định làm nên phong vị lãng mạn đậm đà của tác phẩm.

Có một thời kỳ dài bài thơ Tây Tiến bị ngại nhắc đến. Những người không thích nó chắc có lẽ dị ứng với âm hưởng bi tráng vốn thấm đẫm trong từng chữ từng câu của bài thơ. Giờ đây, đọc lại Tây Tiến, có lẽ không còn ai cảm thấy cấn cái với nó nữa, và chất bi tráng cũng đã được nhìn nhận khác đi. Khi nói đến chất bi tráng của một tác phẩm văn học nào đó, người ta thường nói sự tổn tại song song, hòa quyện giữa hai yếu tố “bi” và “tráng”. “Bi” là đau buồn, bi ai và “tráng” là khỏe khoắn, mạnh mẽ. Tác phẩm có giọng bi tráng thường không tránh né những chuyện xót xa, đau lòng nhưng bao giờ cũng đưa đến được cho độc giả những xúc cảm mạnh và rắn rỏi.

Đọc suốt bài thơ, người ta dễ nhận ra một điều: cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến đã được Quang Dũng không ít lần viết về cái chết và chưa bao giờ nói cho nhẹ đi những gian khổ chất chồng mà các chiến sĩ phải đương đầu. Lắng nghe âm điệu của những câu tả dốc, ta thấy dội lên tiếng thở nặng nhọc của các anh lính Tây Tiến. Hành quân đường dài qua núi cao, vực sâu, trong “đoàn quân mỏi” có người đã ngã xuống:

“Anh bạn dãi dầu không bước nữa

Gục lên súng mũ bỏ quên đời”

Dù đã cố dùng lối diễn tả khô, gọn, nhà thơ vẫn không giấu nổi lòng mình. Trong hai chữ “dãi dầu” ta đọc thấy có biết bao niềm xót xa thương cảm vô bờ bến. Là người đã từng trải qua những ngày Tây Tiến, Quang Dũng nhìn rõ hơn ai hết khuôn mặt hung tợn của tử thần có tên gọi là “sốt rét”. Chính căn bệnh quái ác nơi núi rừng âm u này đã tàn phá thể chất các chiến sĩ một cách phũ phàng.

Tóc họ không mọc nổi, da xanh mét như tàu lá, con người luôn đứng chân nơi biên giới mong manh giữa cái chết và sự sống. Đã bao lần nhiều người trong họ đành phải ôm hận lìa đời. Các anh là ai trong số những nấm “mồ viễn xứ” nằm “rải rác biên cương’ dài vô tận? Đọc thơ Quang Dũng, có lẽ tất cả chúng ta đều cảm thấy đau nhói trong lòng. Chi tiết “Áo bào thay chiếu anh về đất” đã cực tả những thiếu thốn khó tưởng tượng nổi của đoàn quân Tây Tiến. Một chiến sĩ hi sinh, nhiều khi đồng đội không tìm nổi một mảnh chiếu để liệm xác.

Tinh thần bi tráng trong Tây Tiến của Quang Dũng

Tinh thần bi tráng là gì? Tinh thần bi tráng trong văn học được thể hiện ở việc không né tránh hiện thực, miêu tả cái gian khổ và đau thương ở hiện tại mà không hề né tránh. Cái bi ở đây không phải là cái lụy, mà chính là cái bi tráng và hào hùng. Là cái chết nhưng mà là cái chết vĩnh hằng đi vào cõi bất tử. Cái bi hùng này còn được thể hiện ở âm hưởng, màu sắc và giọng điệu tráng lệ.

Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến còn được thể hiện ở sự hy sinh của người lính còn được tráng lệ hoá trong câu thơ: “Áo bào thay chiếu anh về đất”. Bao nhiêu thương yêu của nhà thơ trong một câu thơ như vậy về một đồng đội của mình. Ai bảo nhà thơ không xót thương những người đồng đội của mình ra đi trong cách tiễn đưa ấy, cảnh tiễn đưa với bao nhiêu thiếu thốn, khó khăn, cái thuở những người lính Tây Tiến chết vì sốt rét nhiều hơn chết vì chiến trận. Lại trong cảnh kháng chiến còn rất khó khăn nên tiễn đưa người chết không có cả một chiếc quan tài. Hoàng Lộc trong “Viếng bạn” cũng đã viết về cảnh tiễn đưa như thế

Chỉ có điều câu thơ của Quang Dũng không dừng lại ở mức tả thực mà đẩy lên thành cảm hứng tráng lệ, coi chiếu là áo bào để cuộc tiễn đưa trở nên trang nghiêm, cổ kính. Cũng có người hiểu đến chiếc chiếu cũng không có, chỉ có chính tấm áo của người lính. Dù hiểu theo cách nào thì cũng phải thấy Quang Dũng đã tráng lệ hoá cuộc tiễn đưa bi thương bằng hình ảnh chiếc áo bào và sự hy sinh của người lính đã được coi là sự trở về với đất nước, với núi sông. Cụm từ “anh về đất” nói về cái chết nhưng lại bất tử hoá người lính, nói về cái bi thương nhưng lại bằng hình ảnh tráng lệ. Mạch cảm xúc ấy đã dẫn tới câu thơ đầy tính chất tráng ca.

Nhận xét về cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến

Có thể thấy, cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến luôn cộng hưởng, gắn bó cũng như nâng đỡ nhau trong suốt chiều dài của tác phẩm. Chính điều này đã làm nên sự bất diệt về chân dung của người lính cũng như giá trị to lớn cho nội dung của bài thơ. Đã có không ít những tác phẩm trải qua cuộc đời thăng trầm và cũng quá nhiều truân chuyên, nhưng cuối cùng vẫn định hình được trong lòng bạn đọc. Và bài thơ Tây Tiến chính là ví dụ điển hình cho điều đó.

Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến của Quang Dũng đã giúp làm sáng ngời lên tư tưởng nội dung cũng như nghệ thuật của bài thơ. Tác phẩm như một kỷ niệm đẹp sống mãi trong lòng nhà thơ Quang Dũng bởi đó chính là tiếng thơ tràn đầy cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến.

Dàn ý cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến

Mở bài cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến

• Giới thiệu đôi nét về nhà thơ Quang Dũng và tác phẩm Tây Tiến.
• Khái quát phong cách sáng tác của Quang Dũng và những nét nổi bật của bài thơ.
• Dẫn ý về cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến – nét nổi bật và đặc sắc của tác phẩm.

Thân bài cảm nhận vẻ đẹp cảm hứng lãng mạn và bi tráng

• Cảm hứng lãng mạn trong Tây Tiến:
  • Thể hiện trong bức chân dung kiêu hùng về những người lính Tây Tiến.
  • Qua âm thanh sử dụng và ngôn ngữ của tác phẩm.
  • Bút pháp thực – ảo đan xen thể hiện trong đêm liên hoan.
• Tinh thần bi tráng trong Tây Tiến:
  • Sự hiên ngang, kiên cường đầy bất khuất của người lính Tây Tiến.
  • Cái chết đặc biệt của những người lính nơi đây.
  • Hình ảnh thơ và ngôn ngữ thơ bi tráng (sông Mã gầm lên khúc độc hành…)

Kết bài cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng trong Tây Tiến

• Khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
• Ý nghĩa của cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến.

Như vậy, cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến chính là một nét độc đáo và đặc sắc của tác phẩm. Hy vọng qua bài viết trên, bạn đã tìm thấy những kiến thức hữu ích cho mình trong quá trình học tập của bản thân. Nếu có bất cứ câu hỏi hay đóng góp gì liên quan đến chủ đề bài viết cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến, mời bạn để lại nhận xét bên dưới để chúng mình cùng trao đổi thêm nhé.

Xem thêm >>> Phân tích bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng – Ngữ Văn lớp 12

Xem thêm >>> Cảm nhận bài thơ Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng – Ngữ Văn 12

Xem thêm >>> Phân tích khổ 1 bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng – Ngữ Văn 12

Xem thêm >>> Phân tích khổ 2 bài Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng [HAY NHẤT]

Xem thêm >>> Vẻ đẹp thiên nhiên Tây Tiến trong bài thơ cùng tên của Quang Dũng