Cảm Xúc Tích Cực Là Gì? Lợi Ích Và Ý Nghĩa Trong Cuộc Sống

Cảm xúc tích cực là tất cả những cảm xúc mang đến sự thích thú, hạnh phúc, vui vẻ và phấn khích. Những cảm xúc này thường có được khi chúng ta được yêu thương, gặt hái thành công trong công việc, điểm số cao,… Trái ngược với cảm xúc tiêu cực, cảm xúc tích cực mang đến nhiều lợi ích đối với cuộc sống.

Cảm xúc tích cực là gì?

Cảm xúc tích cực là những phản ứng tích cực của con người trước những sự việc xảy ra trong cuộc sống. Những cảm xúc này mang lại cảm giác hạnh phúc, thỏa mãn, vui vẻ, lạc quan, thích thú, bất ngờ,… Trong khi đó, cảm xúc tiêu cực gây ra sự nặng nề và lo lắng. Thông thường, cảm xúc tích cực sẽ được tạo ra khi chúng ta nhận được lời khen, sự tán thưởng hoặc trải qua sự kiện bất ngờ có tính chất vui vẻ.

Tuy nhiên, cảm xúc mang tính chủ quan nên có sự khác biệt ở từng trường hợp. Cùng một sự việc và hoàn cảnh, có người cảm thấy thích thú, hạnh phúc nhưng cũng có người dửng dưng và có cảm giác nhàm chán. Ngoài ra, một số người vẫn giữ được tinh thần lạc quan và cảm xúc tích cực khi phải đối mặt với khó khăn. Trong khi đó, phần lớn mọi người đều cảm thấy mệt mỏi, chán nản, bi quan và buồn bã.

Cảm xúc là yếu tố có tính chất tương đối, phụ thuộc nhiều vào đặc điểm của sự việc, tích cách của mỗi người, điều kiện sống,… Trong đó, trẻ em có nhiều cảm xúc tích cực hơn so với người trưởng thành và mức độ cảm xúc cũng đa dạng hơn.

Nhiều người lầm tưởng cảm xúc tích cực bao giờ cũng tốt và cảm xúc tiêu cực luôn gây ra tác hại. Tuy nhiên, cả hai dạng cảm xúc này đều cần thiết trong cuộc sống và góp phần làm đa dạng trải nghiệm của mỗi người. Khi trải qua sự buồn bã, tuyệt vọng và bi quan, chúng ta mới cảm nhận sâu sắc những cảm xúc tích cực như hạnh phúc, bình an,…

Lợi ích và ý nghĩa của cảm xúc tích cực trong cuộc sống

Cảm xúc tích cực và tiêu cực đều có vai trò quan trọng đối với cuộc sống. Tuy nhiên để cuộc sống giữ được sự cân bằng, cảm xúc tích cực luôn phải lấn át cảm xúc tiêu cực. Bởi cảm xúc (tâm trạng) chi phối rất nhiều đến nhận thức, lời nói và hành vi.

Cảm xúc tích cực có thể mang lại nhiều lợi ích như:

1. Giải tỏa căng thẳng thần kinh

Để tạo ra cảm xúc tích cực, cơ thể sẽ sản sinh các chất dẫn truyền thần kinh như hormone dopamin (tạo cảm giác vui vẻ, hưng phấn), hormone endorphin (tạo cảm giác thỏa mãn, thích thú), hormone serotonin (gia tăng sự lạc quan, vui vẻ) và hormone oxytocin (tạo cảm giác hạnh phúc). Sự gia tăng của các hormone này tạo ra những cảm xúc tích cực và góp phần làm giảm nồng độ của hormone gây stress như cortisol.

Khi trải nghiệm cảm xúc tích cực, tình trạng căng thẳng thần kinh và cảm xúc tiêu cực sẽ được cải thiện rõ rệt. Ngoài ra, các chất dẫn truyền thần kinh cũng hoạt hóa chức năng của các cơ quan trong cơ thể, từ đó làm giảm đáp ứng với stress và cải thiện những vấn đề sức khỏe liên quan đến căng thẳng.

Stress gây ra cảm giác nặng nề, uể oải và mệt mỏi. Lúc này, cảm xúc tích cực như một liều thuốc giúp bạn lấy lại hứng khởi và sự lạc quan. Ngoài ra, các hormone được tiết ra khi cơ thể có cảm xúc tích cực cũng giúp giảm đau nhức, thư giãn cơ. Những yếu tố này góp phần đáng kể trong việc cải thiện căng thẳng và xua tan phiền muộn trong cuộc sống.

Ngày nay, cuộc sống áp lực khiến chúng ta khó tránh khỏi stress. Tuy nhiên, mỗi người cần dành thời gian cuối ngày cho các hoạt động mà bản thân yêu thích để tìm thấy niềm vui, sự lạc quan và góp phần xua tan những cảm xúc tiêu cực do áp lực học tập, công việc gây ra.

2. Tạo các mối quan hệ tốt đẹp

Cảm xúc tích cực mang đến cảm giác hạnh phúc, vui vẻ và thỏa mãn. Đây là điều cần thiết cho các mối quan hệ từ bạn bè, đồng nghiệp, gia đình và tình yêu. Bởi không ai muốn duy trì mối quan hệ nặng nề, lúc nào cũng mang đến những cảm xúc tiêu cực.

Việc xây dựng cảm xúc tích cực sẽ giúp các mối quan hệ phát triển theo chiều hướng tích cực và trở nên tốt đẹp hơn. Trong khi đó, cảm xúc tiêu cực như nóng giận, phẫn nộ, ghen ghét, đố kỵ, u sầu, buồn bã,… sẽ khiến đối phương cảm thấy mệt mỏi.

Cảm xúc chi phối nhiều đến lời nói, suy nghĩ và hành vi. Nếu có những cảm xúc tích cực, bạn sẽ có lời nói và hành động phù hợp, từ đó tạo sự bền chặt thêm cho mối quan hệ và nhận được sự yêu quý từ mọi người. Ngược lại, giữ những cảm xúc tiêu cực sẽ khiến bạn có những hành vi mang tính chất thù địch, thiếu khách quan và ích kỷ. Điều này khiến cho mối quan hệ phát triển theo chiều hướng tiêu cực và sớm đi đến hồi kết nếu không được cải thiện.

3. Tăng khả năng sáng tạo và linh hoạt

Các hormone được sản sinh khi chúng ta có những cảm xúc tích cực còn giúp tăng khả năng sáng tạo và linh hoạt. Cụ thể, hormone serotonin, dopamine giúp tạo hứng thú khi làm việc, đồng thời tăng cường trí nhớ, cải thiện sự nhạy bén và sáng tạo. Vì vậy khi vui vẻ và hạnh phúc, bạn thường tiếp thu nhanh bài giảng và làm việc hiệu quả hơn.

Ngược lại, hormone cortisol được gây ra bởi các cảm xúc tiêu cực khiến cơ thể mệt mỏi và thiếu động lực. Do đó, mỗi người cần có kỹ năng để kiểm soát cảm xúc tiêu cực và nuôi dưỡng cho bản thân những cảm xúc tích cực. Có như vậy, bạn mới có thể học tập và làm việc một cách hiệu quả.

Cảm xúc tích cực bắt nguồn từ những điều rất nhỏ trong cuộc sống. Trước khi làm việc, bạn có thể nghe bản nhạc mà mình yêu thích và thưởng thức tách cà phê thơm ngon. Những hoạt động nhỏ này đều góp phần nuôi dưỡng cảm xúc tích cực và giảm thiểu căng thẳng khi làm việc.

4. Tốt cho giấc ngủ

Lợi ích khác của cảm xúc tích cực là cải thiện chất lượng giấc ngủ. Hormone serotonin được tạo ra từ cảm xúc tích cực là tiền chất để tuyến tùng sản sinh melatonin. Hormone này được sản sinh vào ban đêm với tác dụng chính là tạo cảm giác buồn ngủ và ngủ ngon giấc. Trong khi đó nếu bị căng thẳng, nồng độ serotonin giảm thấp khiến hoạt động sản xuất melatonin suy giảm. Kết quả là gây mất ngủ, thiếu ngủ, ngủ không ngon giấc, chập chờn và dễ thức giấc.

Khi có cảm xúc tích cực, bạn sẽ không phải suy nghĩ quá nhiều về những vấn đề trong cuộc sống và giữ cho não bộ được thư giãn vào cuối ngày. Điều này có vai trò rất quan trọng đối với chất lượng và thời gian ngủ. Nếu có cảm xúc tích cực, bạn sẽ thức dậy với năng lượng tràn trề và có được sự hứng khởi khi làm việc, học tập. Ngược lại khi có cảm xúc tiêu cực, ngay cả khi ngủ đủ giấc, cơ thể cũng khó tránh khỏi trạng thái lờ đờ, uể oải.

5. Cải thiện hệ miễn dịch

Lạc quan, vui vẻ là “liều thuốc tự nhiên” giúp cải thiện hệ miễn dịch. Nghiên cứu của các nhà khoa học Trường Đại học Kentucky (Mỹ) cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa sức khỏe tinh thần và thể chất. Khi có các cảm xúc tích cực, hệ miễn dịch sẽ được kích hoạt và nhạy cảm hơn với các yếu tố gây hại như virus, vi khuẩn, nấm mốc,…

Cảm xúc tích cực thúc đẩy sự gia tăng của các hormone như dopamin, serotonin, endorphin, oxytocin,… Ngoài tác dụng tạo cảm giác hứng thú, vui vẻ và lạc quan, các hormone này còn có vai trò thúc đẩy sự phát triển của tế bào miễn dịch và tăng cường sức khỏe toàn diện. Đây cũng là lý do các bác sĩ luôn khuyên bệnh nhân nên giữ tinh thần lạc quan, vui vẻ khi điều trị các bệnh mãn tính.

Ngược lại, cảm xúc tiêu cực làm gia tăng hormone cortisol do tuyến thượng thận bài tiết. Hormone này gây ức chế hệ miễn dịch, từ đó tạo điều kiện cho các yếu tố ngoại sinh xâm nhập gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Hiện nay, mối liên hệ giữa cảm xúc tiêu cực và các bệnh mãn tính liên quan đến tim mạch, xương khớp, thần kinh đã được xác định. Chính vì vậy, việc giữ cho bản thân cảm xúc tích cực và kiểm soát tốt cảm xúc tiêu cực là kỹ năng vô cùng cần thiết trong cuộc sống.

6. Làm chậm quá trình lão hóa

Lão hóa là quá trình tất yếu khi cơ thể đối mặt với tuổi già. Tuy nhiên, tốc độ lão hóa có sự khác biệt ở từng người phụ thuộc vào cơ địa và lối sống. Trong đó, việc giữ cho bản thân tinh thần sống lạc quan cùng với những cảm xúc tích cực được xem là phương thuốc tự nhiên giúp làm chậm quá trình này.

Cụ thể, các hormone được sản sinh khi vui vẻ có thể tiêu trừ và giảm thiệt hại của gốc tự do. Ngoài ra, khi giữ cảm xúc lạc quan, vui vẻ và hạnh phúc, các cơ quan trong cơ thể sẽ hoạt động tốt hơn, từ đó loại bỏ được độc tố và tái tạo nhanh chóng các tế bào già cỗi.

Ngược lại, căng thẳng, bi quan khiến gốc tự do sản sinh nhanh và gián tiếp làm giảm hoạt động của các cơ quan. Về lâu dài, gốc tự do tích lũy khiến tế bào thần kinh suy thoái và đẩy nhanh tốc độ lão hóa của cơ thể. Vì vậy thay vì tìm kiếm các viên uống chống lão hóa, bạn nên giữ cho bản thân cảm xúc và suy nghĩ tích cực.

7. Giảm thiểu các hành vi lệch chuẩn

Khi có được niềm vui và hạnh phúc, bản thân mỗi người luôn muốn lan tỏa năng lượng tích cực đến những người xung quanh. Một số nghiên cứu cũng nhận thấy, cảm xúc tích cực gia tăng hành vi tốt như giúp đỡ những người xung quanh, các hoạt động thiện nguyện, nhân đạo,…

Ngược lại, khi những cảm xúc tiêu cực như nóng giận, ghen tuông, phẫn nộ lấn át, bản thân chúng ta sẽ khó làm chủ lời nói và hành vi. Trong cơn tức giận, bạn có thể có lời nói và hành động làm tổn thương người khác. Hơn nữa, sự thù hằn và ghen tuông do cảm xúc tiêu cực gây ra cũng gia tăng các hành vi lệch chuẩn như có hành vi làm tổn thương người khác, trộm cắp, sử dụng rượu bia, thuốc lá, chất kích thích, gây hấn, ẩu đả,…

8. Gia tăng sự tự tin và lòng tự trọng

Cảm xúc tiêu cực làm giảm lòng tự trọng khiến bạn tự ti và không tin tưởng vào bản thân. Ngược lại, cảm xúc tích cực giúp gia tăng lòng tự trọng và sự tự tin trong cuộc sống. Một người trải qua nhiều cảm xúc tích cực sẽ có được sự tự tin và chủ động hơn trong các quyết định. Trong khi đó, người phải đối mặt với cảm xúc tiêu cực sẽ trở nên e dè, tự ti và luôn bất an trước những quyết định của bản thân.

Về cơ bản, sự tự tin là đặc điểm tính cách có khả năng di truyền. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể nuôi dưỡng tính cách này thông qua việc giữ cho bản thân những cảm xúc tích cực và gạt bỏ những cảm xúc tiêu cực ra khỏi cuộc sống. Hơn nữa, khi làm chủ được cảm xúc, bạn sẽ cấp trên và mọi người đánh giá cao. Qua đó giúp tăng lòng tự trọng và sự tự tin đối với bản thân.

9. Gặp nhiều thuận lợi trong cuộc sống

Cảm xúc chi phối nhiều đến nhận thức và hành vi. Khi có được những cảm xúc tích cực, bạn cũng sẽ hình thành lối suy nghĩ lạc quan hơn. Điều này quyết định đáng kể những sự việc bạn gặp phải trong cuộc sống.

Thực tế, khi chúng ta chìm đắm trong đau khổ, muộn phiền, cuộc sống sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn và thử thách. Ngược lại, người biết tìm cho bản thân niềm vui từ những điều nhỏ nhất sẽ có được hạnh phúc và gặp được nhiều thuận lợi trong công việc, các mối quan hệ.

Ngoài ra khi giữ cho bản thân những cảm xúc tích cực, bạn sẽ biết cách đón nhận những sự việc xảy ra trong cuộc sống và đưa ra quyết định sáng suốt. Trong khi đó, người có suy nghĩ tiêu cực thường cho rằng bản thân thất bại, vô dụng dẫn đến những quyết định sai lầm, thiếu khách quan và hậu quả là thất bại liên tiếp.

10. Cải thiện diện mạo

Cảm xúc được thể hiện thông qua biểu cảm trên khuôn mặt. Dù bạn biết cách làm chủ cảm xúc thì khi ở một mình, những cảm xúc dồn nén cũng sẽ bộc lộ rõ. Do đó, lợi ích cuối cùng của cảm xúc tích cực là giúp cải thiện diện mạo. Nghe có vẻ khó tin nhưng cảm xúc vui vẻ, hạnh phúc sẽ giúp những đường nét trên khuôn mặt trở nên khả ái và mang đến cảm giác thoải mái cho người đối diện.

Trong khi đó, những người phải đối mặt với đau khổ, bi quan, tuyệt vọng sẽ có khuôn mặt buồn bã và chán nản. Khuôn mặt là yếu tố đầu tiên gây ấn tượng với mọi người. Có được khuôn mặt dễ mến, khả ái sẽ giúp bạn thuận lợi hơn trong cuộc sống và có thể mở rộng nhiều mối quan hệ.

Cảm xúc tích cực có thể hình thành một cách thụ động do tác động từ bên ngoài nhưng cũng có thể nuôi dưỡng thông qua thói quen và lối sống. Dạng cảm xúc này mang đến nhiều lợi ích đối với sức khỏe và cuộc sống. Chính vì vậy, mỗi người cần biết cách chế ngự cảm xúc tiêu cực và bồi dưỡng cho bản thân những cảm xúc tích cực.

Tham khảo thêm:

• Lợi ích của việc kiểm soát cảm xúc trong công việc và cuộc sống
• Cách kiểm soát và giải tỏa các cảm xúc tiêu cực
• Làm sao để rèn luyện thói quen suy nghĩ tích cực?