Khổ thơ và đoạn thơ – Tổng quan tài liệu nghiên cứu – 123docz.net

6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu

2.4.2. Khổ thơ và đoạn thơ

Không phải bài thơ nào, thể loại thơ nào cũng chia khổ, chẳng hạn thơ Đường luật, thơ cổ phong là không chia khổ do đặc trưng của thể loại. Sự chia khổ gắn liền với yêu cầu mở rộng bài thơ và tăng cường nhạc cảm cho bài thơ. Những khổ thơ tương đối nhau nối tiếp nhau sẽ gợi cho người đọc một cảm giác về sự hài hòa và nhịp điệu, chính sự hài hòa về thị giác sẽ củng cố và hỗ trợ tích cực cho sự hài hòa về âm thanh. Mỗi khổ thơ cũng có thể là một đoạn thơ, nhất là trong một bài thơ ngắn. Đoạn thơ cũng có thể là sự giống nhau về hình thức và một sự hài hòa cân đối nào đó. Ở đây chúng tôi dùng chữ đoạn thơ để nói đến một số khổ thơ thể hiện một ý tương đối trọn vẹn.

Tiến hành khảo sát khổ thơ và đoạn thơ trong 117 bài thơ của Trường thơ loạn, chúng tôi nhận thấy 29 bài trong tập thơ Mùa cố điển của tác giả Quách Tấn được viết bằng thể thơ Đường luật không chia khổ và ba bài thơ lục bát

Say nắng của Hàn, Nhớ làng, Khuya của Yến Lan là không chia khổ. Trong số 85 bài thơ được viết theo lối thơ hiện đại của Hàn Mặc Tử, Yến Lan, Chế Lan Viên có 10 bài các nhà thơ không chia khổ, còn lại 75 bài được chia khổ.

76

Bảng 2.15. Bảng thống kê khổ thơ, đoạn thơ trong bài thơ

TT Số khổ TẬP THƠ Đau thương Điêu tàn Thơ Yến Lan Tổng số Tỷ lệ

Số lượng khổ Số bài Số bài Số bài Tổng Tỷ lệ

1 Hai khổ 3 4 0 7 9.3% 2 Ba khổ 10 6 1 17 22.6% 3 Bốn khổ 11 11 1 23 30.6% 4 Năm khổ 4 4 2 10 13.3% 5 Sáu khổ 1 2 2 5 6.6% 6 Bảy khổ 2 3 0 5 6.6% 7 Tám khổ 0 3 1 4 5.3% 9 Chín khổ 1 1 0 2 2.6% 10 Mười khổ 0 0 1 1 1.3% 11 Mười hai khổ 0 1 0 1 1.3% Tổng Mười một 32 35 8 75 100%

Cách chia khổ thơ và đoạn thơ của các nhà thơ Trường thơ cũng vô cùng sáng tạo và linh hoạt, ít nhất là 2 khổ (Ta, Đám ma, Đọc sách, Đôi ta, Hồn là ai) và nhiều nhất là 12 khổ (Chiến tượng), có khổ 3 câu, nhưng cũng có khi 5 hay 6 câu. Chính sự linh hoạt đó thể hiện sự sáng tạo đặc biệt, nhằm chuyển tải thành công thế giới hình tượng độc đáo, tư duy nghệ thuật sáng tạo và tứ thơ đầy hấp dẫn của những thi phẩm Trường thơ loạn.

Ở thi phẩm Đám ma Chế Lan Viên đã chia thành hai khổ, trong đó có một khổ bốn câu và một khổ sáu câu, nhằm diễn tả hình ảnh đám ma với màu sắc đầy nhợt nhạt và hơi lạnh vây quanh chiếc hòm con. Đó là cách chia khổ đầy sáng tạo.

77

Có khi các nhà thơ Trường thơ loạn cũng vô cùng sáng tạo thể hiện một sự cách tân trong cách chia khổ, thỉnh thoảng chúng ta bắt gặp những khổ thơ chỉ với hai câu thơ:

Chao ôi! Ghê quá trong tư tưởng Một vũng cô liêu cũ vạn đời.

Cô liêu, Hàn Mặc Tử [22; 164] Như vậy có thể thấy trong 75 bài thơ được chia khổ trong tổng 117 bài thơ của Trường thơ loạn, chúng tôi thấy có sự lạ hóa đầy táo bạo của các tác giả, ở mỗi bài thơ là một sự linh hoạt và biến hóa lạ thường. Thể hiện khát vọng cách tân đổi mới, góp phần làm nên một trường thơ có một không hai.