So sánh (Tiếp theo) – Ngữ văn 6 – HOC247

Những ngôi sao thức ngoài kia

Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con.

Đêm nay con ngủ giấc tròn

Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.

(Trần Quốc Minh)

Vế A

(Cái được so sánh)

Phương diện so sánh Từ so sánh

Vế B

(Cái dùng để so sánh – cái so sánh)

Những ngôi sao thức chẳng bằng mẹ Mẹ là ngọn gió của con suốt đời

• Dựa vào từ so sánh, có hai kiểu so sánh
  • So sánh ngang bằng: “Là”
  • So sánh không ngang bằng (so sánh hơn kém): “Chằng bằng”

Phân tích So sánh ngang bằng So sánh hơn kém Cấu trúc AlàB A chẳng bằng B Từ ngữ so sánh Như, tựa, giống như, là, bằng, tưởng, hoặc cặp đại từ: bao nhiêu… bấy nhiêu … Hơn là, kém, không bằng, hơn, khác, chẳng là, chưa bằng, chẳng bằng, thua… Ví dụ

(1) “Trăm cô gái tựa tiên sa

Múa chày đôi với chày ba rập rình”

(2) “Gió thổi là chổi trời”

(3) “Ai ơi chớ bỏ ruộng hoang

Bao nhiêu tấc đất, tấc văng bấy nhiêu“

(4) “Tiếng suối trong như suối ngọc tuyền

Êm như hơi gió thoảng cung tiên”

(1) “Chẳng bằng con gái con trai

Sáu mươi còn một chút tài đò đưa”

(2) “Thà rằng ăn bát cơm rau

Còn hơn các thịt nói nhau nặng lời”

• Cần phân biệt phép so sánh bình thường với phép so sánh có giá trị tu từ
  • Ví dụ: Bình cao bằng Nam → Phép so sánh trên có giá trị đối với quá trình nhận thức của con người ⇒ So sánh bình thường.
  • Ví dụ

“Mẹ già như chuối chín cây

Gió lay mẹ rụng con phải mồ côi”

→ Phép so sánh có giá trị gợi hình, gợi cảm ⇒ So sánh tu từ.

* Đoạn văn

Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại.

(Khái Hưng)

• Nhận xét
  • Nội dung đoạn văn: Tả những chiếc lá rụng.
  • Các phép so sánh tìm được
    • “Có chiếc tựa mũi tên nhọn”…
    • “Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không”…
    • “Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại”…
    • “Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè”…
  • Tác dụng
    • Sự vật, sự việc được miêu tả cụ thể hơn, sinh động hơn.
    • Nhờ so sánh, người đọc cảm nhận được tình cảm vui, buồn cũng như suy nghĩ về cuộc đời, về lẽ tử sinh.

• Tạo ra những hình ảnh cụ thể, sinh động, giúp dễ hình dung về sự vật, sự việc được miêu tả
• Tạo ra những lối nói hàm súc, giúp dễ nắm bắt tư tưởng, tình cảm của người viết (người nói)

Theo dõi chúng tôi www.hql-neu.edu.vn để có thêm nhiều thông tin bổ ích nhé!!!