Số bị trừ và số trừ là gì? Cách thực hiện phép trừ nhanh và chính xác

Số bị trừ và số trừ là gì?

Trong một phép trừ bất kỳ sẽ bao gồm 3 thành phần chính lần lượt là số bị trừ, số trừ và hiệu. Để hiểu và làm tốt các bài toán liên quan đến phép trừ, bắt buộc các em học sinh phải ghi nhớ và phân biệt được từng thành phần trong phép trừ.

Số trừ, số bị trừ và hiệu số là gì?

Số bị trừ là gì? Cách xác định số bị trừ

Số bị trừ là số bị lấy đi giá trị sau khi thực hiện phép trừ.

Ví dụ minh họa 1: 5 – 3 = 2

Với phép trừ trên, số bị trừ là số 5 vì sau khi thực hiện phép trừ, số 5 bị lấy đi 3 giá trị nên chỉ còn 2. 2 ở đây đóng vai trò là hiệu

Ví dụ minh họa 2: Toàn có 12 quả cam. Toàn cho Mai 3 quả và ăn mất 2 quả. Vì vậy toàn còn lại 7 quả cam.

Trong đó 12 quả cam ban đầu của Toàn chính là số bị trừ

Trong một phép trừ, số bị trừ là số đầu tiên nằm ở bên trái dấu trừ

Ví dụ: 12 – 11 = 1

Số 12 là số đầu tiên của phép trừ và nằm bên trái của dấu trừ vì vậy số 12 là số bị trừ

Số trừ là gì? Cách xác định số bị trừ

Số trừ là số lượng giá trị bị lấy đi ở số trừ. Số bị trừ sau khi lấy đi một lượng giá trị bằng giá trị của số trừ sẽ còn lại hiệu.

Ví dụ minh họa 1: 26 – 2 = 24

Với phép trừ trên, số bị trừ là số 26 và số trừ là số 2. Số 26 sau khi lấy đi 2 giá trị thì còn lại 24. 24 là hiệu

Ví dụ minh họa 2: Lan có 5 chiếc bút chì. Lan tặng cho Nam 3 chiếc bút chì. Vì vậy Lan còn lại 2 chiếc bút chì.

Có thể thấy rằng sau khi cho Nam 3 bút, số lượng bút chì của Lan bị lấy đi 3 bút chì vì thế Lan còn lại 2 bút. 3 bút chì mà Lan cho Nam chính là số trừ của phép toán này.

Để xác định số trừ trong một phép trừ, các em có thể xác định số nằm bên phải dấu trừ chính là số bị trừ.

Ví dụ: 9 – 3 = 6

Có thể thấy số 3 nằm bên phải dấu trừ vì vậy 3 là số trừ của phép toán trên.

Xem thêm: Phương pháp tính nhẩm soroban

Hiệu số là gì? Các xác định hiệu số trong phép trừ

Cách xác định vị trí của số bị trừ, số trừ và hiệu

Hiệu hay còn gọi là hiệu số là kết quả thu được của phép trừ.

Ví dụ minh họa 1 : 13 – 8 = 5

Số 5 là kết quả của phép trừ trên vì vậy 5 được gọi là hiệu

Ví dụ minh họa 2: Mẹ mua cho bé 1 tá cặp tóc mới. Bé đánh mất 3 chiếc. Còn lại 12 – 3 = 9 chiếc cặp tóc. Vậy 9 là số cặp tóc còn lại và được gọi là hiệu số của phép trừ trên.

Trong một phép trừ hiệu số thường nằm ở bên phải dấu bằng.

Ví dụ 12 – 9 = 3

Ta thấy trong phép trừ trên số 3 nằm bên phải dấu bằng vì thế 3 là hiệu số của phép trừ.

Các tính chất của phép trừ

Sau khi hiểu rõ khái niệm số bị trừ là gì, chúng ta cần tìm hiểu các tính chất của phép trừ để có thể ứng dụng vào giải toán chính xác.

Phép trừ mượn với tạp số

Phép trừ mượn còn được gọi là phép trừ kiểu Mỹ, được sử dụng ở hầu hết các nước trên thế giới.

Cách thực hiện là làm trừ từ phải sang trái. Khi số bị trừ trên cùng một hàng nhỏ hơn số trừ, thì ta phải mượn 1 ở hàng đơn vị liền trước. Sau đó, trừ 1 từ số bị trừ ở hàng đơn vị sau.

Lưu ý: Nếu trong một hàng, số bị trừ là 0 thì ta cần mượn số đó ở hàng tiếp theo. Điều này có thể phải được thực hiện nhiều lần cho đến khi gặp số khác 0.

Tạp số được định nghĩa là các số không được viết bằng đơn vị thập phân (ví dụ: số đo thời gian, số đo góc, v.v.). Trừ hai tạp chất thì ta trừ các số có đơn vị giống nhau, nếu số bị trừ nhỏ hơn số trừ thì phải mượn của đơn vị tiếp theo.

Trừ số thập phân

Để trừ 2 số thập phân, bạn có thể sử dụng phương pháp khoảng cách hoặc đặt tính và tính theo chiều dọc (miễn là các số và dấu phẩy được gióng thẳng với nhau). Bất kỳ hàng nào thiếu một số đều có thể được coi là số 0.

Chúng ta thấy rằng các dấu phẩy thẳng hàng, vì vậy trong hàng nghìn của số bị trừ, chúng ta thêm một số 0 để có 3 chữ số của phần thập phân giống như số trừ.

Các dạng toán từ cơ bản đến nâng cao về số trừ và số bị trừ

Bài toán thực hiện phép tính

Bài toán thực hiện phép tính là bài toán cơ bản mà các em học sinh đã được làm quen ngay từ lớp 1. Tuy nhiên khi lên lớp 2, dạng toán này sẽ được mở rộng hơn với các phép trừ có phạm vi lớn hơn như phép trừ hàng chục, phép trừ một số cho số có hai chữ số….

Cách thực hiện phép trừ cho số có 2 chữ số có nhớ như sau:

Bước 1: Đặt phép tính

Đặt phép tính theo cột dọc lần lượt từ số bị trừ và số trừ sao cho các số từ hàng đơn vị đến hàng chục thẳng hàng.

Bước 2: Thực hiện trừ lần lượt từ hàng đơn vị đến hàng chục của số bị trừ cho số trừ. Nếu chữ số hàng đơn vị của số bị trừ nhỏ hơn số trừ thì thêm số 1 vào trước hàng đơn vị rồi tiến hành trừ. Khi đó khi trừ hàng chục trừ ta cộng thêm vào hàng chục của số trừ 1 đơn vị rồi tiến hành trừ.

Ví dụ minh họa:

Một số phép trừ số 2 chữ số cho số 2 chữ số.

81 – 46 = ?

Bước 1: Tiến hành đặt phép trừ theo cột dọc như hình

Bước 2: Trừ cột đơn vị

Ta thấy 1 nhỏ hơn 6 nên lấy 11 – 6 = 5

Bước 3: Nhớ 1 từ phép trừ cột đơn vị lúc trước nên lấy 8 – 5 = 3

Vậy hiệu số của phép từ này là 35

Để cho thành thạo hơn, các em hãy thực hiện các phép trừ còn lại nhé.

Đáp án tham khảo

31 – 17 = 14

51 – 19 = 32

71 – 38 = 33

61 – 25 = 36

41 – 12 = 29

71 – 26 = 45

61 – 34 = 27

91 – 49 = 42

81 – 55 = 26

Xem ngay: Cách phát triển tư duy cho học sinh tiểu học

Bài toán tìm số bị trừ, số trừ

Với dạng toán này, đề bài sẽ cho thông tin về số trừ, hiệu và yêu cầu tìm số bị trừ. Hoặc đề bài sẽ cho thông tin về số bị trừ, hiệu và yêu cầu tìm số trừ.

Để giải các bài toán này, các em hãy ghi nhớ công thức sau:

Số bị trừ = số trừ + hiệu

Số trừ = số bị trừ – hiệu

Ví dụ minh họa: Một phép toán có hiệu là 13, số bị trừ là 25. Tìm số trừ

Cách giải:

Số trừ = số bị trừ – hiệu vì thế số trừ của phép toán trên là:

Số trừ = số bị trừ – hiệu = 25 – 13 = 12

Ví dụ minh họa 2: Một phép toán có hiệu là 24, số trừ là 12. Tìm số bị trừ

Cách giải:

Số bị trừ = số trừ + hiệu

Vì thế số bị trừ của phép toán trên là:

Số bị trừ = số trừ + hiệu = 24 + 12 = 36

Xem ngay: Sách ôn luyện toán lớp 2

Trên đây là những bài toán từ cơ bản đến nâng cao về số bị trừ và số trừ. Hi vọng rằng thông qua bài viết này các em học sinh cũng như phụ huynh có thể chinh phục thành công bài toán tìm số trừ lớp 2, tìm số bị trừ cũng như thực hiện thành thạo các phép trừ nhanh và chính xác. Chúc các em thành công.