Soạn bài Bài học đường đời đầu tiên sgk Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Hướng dẫn soạn Bài 6. Truyện. Nội dung bài Soạn bài Bài học đường đời đầu tiên sgk Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều giúp các em học sinh học tốt môn ngữ văn 6, rèn luyện kĩ năng viết các kiểu văn bản: tự sự, miêu tả, biểu cảm, thuyết minh, nghị luận và nhật dụng.

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

Bài học đường đời đầu tiên

Nội dung chính:

Bài văn miêu tả Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng của tuổi trẻ nhưng tính nết còn kiêu căng, xốc nổi. Do bày trò trêu chọc chị Cốc nên đã gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt, Dế Mèn hối hận và rút ra bài học đường đời đầu tiên cho mình.

1. Chuẩn bị

Câu hỏi trang 4 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Truyện kể về sự việc gì? Đâu là những sự việc chính?

Trả lời:

– Truyện kể về bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.

– Các sự việc chính được kể là:

+ Ngoại hình cường tráng của Dế Mèn.

+ Sự khinh bỉ của Dế Mèn đối với Dế Choắt.

+ Cái chết của Dế Choắt.

+ Bài học đường đời đầu tiên.

Câu hỏi trang 4 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Nhân vật trong truyện là những loài vật nào? Ai là nhân vật chính?

Trả lời:

– Những nhân vật trọng truyện: Dế Mèn, Dế Choắt, chị Cốc.

– Nhân vật chính: Dế Mèn.

Câu hỏi trang 4 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Hình dạng, tính nết của các con vật được thể hiện trong truyện vừa giống loài vật ấy, vừa giống con người ở chỗ nào?

Trả lời:

– Hình dáng:

+ Dế Mèn: thanh niên cường tráng, đi bách bộ, đầu, càng to ra thành từng tảng, đứng oai vệ, mỗi bước đi làm điệu dún dẩy, kiểu cách con nhà ra võ

+ Dế Choắt: gầy gò, dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện, lưng, mạng sườn, mặt mũi ngẩn ngơ

– Tính cách:

+ Dế Mèn: bướng, hung hăng, hống hách, trịch thượng

+ Dế Choắt: yếu ớt, hiền lành.

+ Cốc: đanh đá, nóng nảy.

Câu hỏi trang 4 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Truyện muốn nhắn gửi đến người đọc bài học gì? Bài học ấy có ý nghĩa với em không? Vì sao?

Trả lời:

Ý nghĩa câu truyện muốn gửi gắm: ở đời không nên hung hăng, bậy bạ, nghịch ranh, ích kỷ sẽ mang tai họa đến cho người khác và cho cả chính mình. Bài học ấy rất có ý nghĩa với chúng ta.

Truyện ngắn muốn nhắn nhủ tới người đọc bài học rằng trong cuộc sống tuyệt đối không được tự cao, cho mình là nhất. Vì điều đó sẽ không chỉ mang đến hậu quả cho bản thân mà còn mang tới hậu quả cho những người khác. Bài học đó rất có ý nghĩa với em. Nó giúp em biết tu dưỡng đạo đức, sống khiêm tốn, biết yêu thương mọi người.

Câu hỏi trang 4 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Đọc trước văn bản Bài học đường đời đầu tiên; tìm hiểu thêm về tác giả Tô Hoài và tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu kí.

Trả lời:

– Tác giả:

+ Tô Hoài (1920-2014) tên khai sinh là Nguyễn Sen, sinh ra tại Hà Nội.

+ Trong cuộc đời hoạt động nghệ thuật của mình Tô Hoài đã nhận được rất nhiều giải thưởng danh giá.

+ Ông có hàng trăm đầu sách về nhiều thể loại đặc biệt là sách viết cho thiếu nhi.

– Tác phẩm: “Dế Mèn phiêu lưu kí” được in lần đầu năm 1941, là tác phẩm nổi tiếng và đặc sắc nhất của Tô Hoài viết về loài vật, dành cho lứa tuổi thiếu nhi.

Câu hỏi trang 4 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Em đã từng chơi với một chú dế bao giờ chưa? Em biết gì về loài động vật này?

Trả lời:

– Mỗi dịp hè về quê, em thường chơi chọi dế cùng với các bạn.

– Về loài dế:

+ Dế được con người dùng để nuôi hoặc đá nhau như cá chọi hay gà chọi, đem lại tính giải trí.

+ Dế có rất nhiều loài, loài phổ biến là dế than, và một số loài khác như dế dũi, dế lửa, dế mèn và dế cơm…

+ Trong một vài nhà hàng dế còn được chế biến là một món ăn thơm ngon và bồi bổ.

2. Đọc hiểu

Câu hỏi trang 5 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Hãy chú ý các chi tiết miêu tả Dế Mèn.

Trả lời:

Các chi tiết miêu tả Dế Mèn:

– Ngoại hình:

+ Càng: mẫm bóng.

+ Vuốt: cứng, nhọn hoắt.

+ Cánh: áo dài chấm đuôi.

+ Đầu: to, nổi từng tảng.

+ Răng: đen nhánh, nhai ngoàm ngoạm.

+ Râu: dài, cong vút.

– Hành động:

+ Đi đứng oai vệ, làm điệu nhún chân, rung đùi.

+ Quát mấy chị cào cào, đá ghẹo anh gọng vó.

+ Co cẳng, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ, dáng điệu tỏ vẻ con nhà võ.

+ Nhai ngoàm ngoạm, trịnh trọng vuốt râu.

Câu hỏi trang 6 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Qua lời kể của Dế Mèn, em hãy hình dung như thế nào về Dế Choắt?

Trả lời:

Qua lời kể của Dế Mèn, em hình dung về Dế Choắt:

– Trạc tuổi Dế Mèn

– Tính cách hiền lành, thật thà, yếu đuối, nhút nhát

– Người gầy gò, cánh ngắn củn, càng bè bè, râu cụt

⇒ Dế Choắt là người xấu xí, yếu đuối, nhút nhát, trái ngược hoàn toàn với Dế Mèn.

Câu hỏi trang 7 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Hình ảnh Dế Mèn và Dế Choắt mà em hình dung ở phần (3) có điểm tương đồng nào với Dế Mèn và Dế Choắt trong bức tranh bên dưới?

Trả lời:

Hình ảnh Dế Mèn và Dế Choắt mà em hình dung ở phần (3) có điểm tương đồng ở ngoại hình và tính cách hống hách bắt nạt của Dế Mèn và yếu thế của Dế Choắt khi ta nhìn bức tranh.

Câu hỏi trang 8 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Dế Mèn đã “nghịch ranh” như thế nào?

Trả lời:

Dế Mèn đã “nghịch ranh” bằng cách đi trêu đùa chị Cốc rồi bỏ chạy mà không quan tâm tới chuyện gì sẽ diễn ra sau đó.

Câu hỏi trang 9 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Tai họa mà Dế Mèn kể ở đây là gì? Xảy ra với ai?

Trả lời:

Tai họa ở đây xảy ra với Dế Choắt là do bày trò trêu chị Cốc nên đã gây ra cái chết thương tâm cho Dế Choắt.

Câu hỏi trang 9 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Em hãy tưởng tượng nét mặt Dế Mèn lúc này.

Trả lời:

Nét mặt Dế Mèn lúc này đầy ăn năn, dằn vặt. Hai hàng nước mắt lặng lẽ chảy dài, Dế Mèn lặng lẽ cúi gằm mặt tạ tội với Choắt và ân hận vì những gì đã xảy ra.

Câu hỏi trang 10 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Tranh minh họa nhân vật nào và về sự việc gì trong truyện?

Trả lời:

Tranh minh họa nhân vật Dế Mèn đang đứng ăn năn hối hận trước mộ Dế Choắt về sự việc đáng tiếc vừa xảy ra, khiến Dế Choắt phải chết oan uổng.

TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1 trang 10 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu chuyện trên được kể bằng lời của nhân vật nào? Hãy chỉ ra các nhân vật tham gia vào câu chuyện.

Trả lời:

– Câu chuyện được kể bằng lời kể của nhân vật: Dế Mèn.

– Các nhân vật tham gia vào câu chuyện: Dế Mèn, Dế Choắt, chị Cốc.

Câu 2 trang 10 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Dế Mèn đã ân hận về việc gì? Hãy tóm tắt sự việc đó trong khoảng 3 dòng.

Trả lời:

– Dế Mèn đã ân hận về việc trêu chị Cốc và gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt.

– Tóm tắt: Đoạn trích miêu tả Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng của tuổi trẻ nhưng tính tình còn kiêu căng, xốc nổi. Do bày trò trêu chị Cốc nên đã gây ra cái chết thương tâm cho Dế Choắt. Dế Mèn hối hận và rút ra bài học đường đời đầu tiên.

Câu 3 trang 10 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Dế Mèn đã có sự thay đổi về thái độ và tâm trạng như thế nào sau sự việc trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt? Vì sao có sự thay đổi ấy?

Trả lời:

– Sau khi trêu chị Cốc, Dế Mèn lên giường nằm khểnh và thấy hành động vừa rồi của mình thật thú vị.

– Thái độ, tâm trạng Dế Mèn thay đổi sau đó: sợ hãi, hoảng hốt ân hận và nhận ra hành động vừa rồi thật ngu si.

⇒ Sư thay đổi về thái độ và tâm trạng của Dế Mèn là do Dế Mèn đã nhận ra hậu quả khôn lường, tác hại đánh đổi cả mạng sống của anh bạn hàng xóm, từ đó anh mới ân hận và thay đổi thái độ.

Câu 4 trang 10 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Từ các chi tiết “tự hoạ” về bản thân và lời lẽ, cách xưng hô, điệu bộ, giọng điệu, thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt, chị Cốc, em có nhận xét gì về tính cách của nhân vật này?

Trả lời:

Tính cách Dế Mèn:

– Dế Mèn là một chú dế tự tin, yêu đời, có lối sống khoa học.

– Dế Mèn tự cao, tự đắc, kiêu căng và xốc nổi, coi thường người khác qua cách gọi Dế Choắt là “chú mày” và tình huống trêu ghẹo chị Cốc.

Câu 5 trang 10 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Ở cuối đoạn trích, sau khi chôn cất Dế Choắt, Dế Mèn đã “đứng lặng giờ lâu” và “nghĩ về bài học đường đời đầu tiên”. Theo em, đó là bài học gì?

Trả lời:

– Ở cuối đoạn trích, sau khi chôn cất Dế Choắt, Dế Mèn đã “đứng lặng giờ lâu” và “nghĩ về bài học đường đời đầu tiên”.

– Theo em, đó là bài học sống ở đời phải biết khiêm nhường, luôn quan tâm giúp đỡ những người xung quanh, khi mắc lỗi sai phải biết hối cải và sửa chữa những lỗi lầm đó.

Câu 6 trang 10 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Nhà văn Tô Hoài từng chia sẻ: “Nhân vật trong truyện đồng thoại được nhân cách hoá trên cơ sở đảm bảo không thoát li sinh hoạt có thật của loài vật.”. Dựa vào những điều em biết về loài dế, hãy chỉ ra những điểm “có thật” như thế trong văn bản, đồng thời, phát hiện những chỉ tiết đã được nhà văn “nhân cách hoá”.

Trả lời:

– Những điểm “có thật” ở loài dế mà tác giả miêu tả:

+ Đôi càng mẫm bóng.

+ Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.

+ Người rung rinh một màu nâu bóng mỡ, soi gương được và rất ưa nhìn.

+ Đầu to ra, nổi từng tảng rất bướng.

+ Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp.

– Những chi tiết thực ấy được tác giả khéo léo nhân hóa, gắn với những hành động, cử chỉ, tính cách của con người:

+ Tên nhân vật được viết hoa như tên người, nhân hóa con vật như một con người

+ Dế Mèn xưng tôi, có những hành động như người như: ăn uống điều độ, siêng tập thể dục, trịnh trọng, khoan thai, đi đứng oai vệ, cà khịa với tất cả bà con lối xóm

+ Tính cách như con người: hống hách, kiêu căng, ngạo mạn,…

Bài trước:

? Soạn bài Kiến thức ngữ văn trang 3 sgk Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Bài tiếp theo:

? Soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng sgk Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Trên đây là bài Hướng dẫn Soạn bài Bài học đường đời đầu tiên sgk Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều đầy đủ, ngắn gọn và dễ hiểu nhất. Chúc các bạn làm bài môn ngữ văn 6 tốt nhất!

“Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com“