Bài soạn siêu ngắn: Chị em Thúy Kiều – Ngữ văn lớp 9 – soanvan.net

Tìm hiểu chung tác phẩm

• Vị trí đoạn trích: Nằm ở phần mở đầu Truyện Kiều, sau bốn câu thơ giới thiệu gia cảnh họ Vương, tác giả tập trung miêu tả tài sắc chị em Thúy Kiều.
• Đoạn trích có tên: “Gặp gỡ và đính ước” (từ câu 15 đến câu 38) trong tổng 3254 câu thơ của truyện.
• Bố cục: 4 phần
  • 4 câu đầu: giới thiệu về vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều
  • 4 câu tiếp: Miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân
  • 12 câu tiếp: Miêu tả vẻ đẹp và tài năng của Thúy Kiều
  • 4 câu cuối: Nhận xét chung về cuộc sống của hai chị em

Câu 1: Hãy tìm hiểu kết cấu của đoạn thơ và nhận xét kết cấu ấy có liên quan như thế nào với trình tự miêu tả nhân vật của tác giả.

Trả lời:

Kết cấu của đoạn thơ gồm có 4 phần:

• 4 câu đầu: giới thiệu về vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều
• 4 câu tiếp: Miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân
• 12 câu tiếp: Miêu tả vẻ đẹp và tài năng của Thúy Kiều
• 4 câu cuối: Nhận xét chung về cuộc sống của hai chị em

=>Đoạn thơ có bố cục hoàn chỉnh, chặt chẽ trong một thể thống nhất chứng tỏ bút pháp cổ điển điêu luyện của tác giả.

Câu 2: Những hình tượng nghệ thuật nào mang tính ước lệ khi gợi tả vẻ đẹp của Thuý Vân? Thuý Vân có nét riêng về nhan sắc và tính cách như thế nào?

Trả lời:

• Những hình tượng mang tính ước lệ dùng để miêu tả Thúy Vân:
  • Khuôn trăng đầy đặn
  • Nét ngài nở nang
  • Hoa cười
  • Ngọc thốt
  • Mây
  • Tuyết

Nét đẹp của Thúy Vân: khuôn mặt tròn trịa như trăng rằm, đôi mày cong, đậm như hình con ngài, miệng cười tươi như hoa, giọng nói trong như ngọc, mái tóc bóng mượt hơn mây, làn da trắng mịn hơn tuyết.

Với nghệ thuật ẩn dụ, so sánh, nhân hóa, liệt kê và biện pháp ước lệ, tác giả đã vẽ lên một nhân vật Thúy Vân có vẻ đẹp tươi trẻ, đầy sức sống đoan trang, phúc hậu và quý phái, khiến cho thiên nhiên phải thua, phải nhường => dự báo về một cuộc đời bình lặng, suôn sẻ và hạnh phúc.

Câu 3: Khi gợi tả nhan sắc của Thuý Kiều, tác giả cũng sử dụng hình tượng nghệ thuật mang tính ước lệ, theo em, có những điểm nào giống và khác so với tả Thuý Vân?

Trả lời:

• Nhan sắc của Thuý Kiều được gợi tả bằng các hình ảnh mang tính ước lệ: thu thuỷ, xuân sơn, hoa, liễu => đôi mắt sáng long lanh, đôi lông mày thanh tú

• Điểm giống và khác nhau trong việc sử dụng hình tượng nghệ thuật mang tính ước lệ của Thúy Kiều so với tả Thúy Vân của tác giả:
  • Giống nhau: nhà thơ đều sử dụng những hình ảnh ước lệ trong tự nhiên để vẽ ra bức chân dung nhan sắc và ngoại hình.
  • Khác nhau: Về nhan sắc, mặc dù không gợi tả cụ thể như khi tả Thuý Vân, nhưng tác giả đã tạo được ấn tượng về một vẻ đẹp của giai nhân tuyệt thế với vẻ lanh lợi, sắc sảo hơn người.

Câu 4: Bên cạnh vẻ đẹp về hình thức, tác giả còn nhấn mạnh những vẻ đẹp nào ở Thuý Kiều? Những vẻ đẹp ấy cho thấy Thuý Kiều là người như thế nào?

Trả lời:

Tác giả còn nhấn mạnh sự thông minh và tài năng của mình: am tường thi họa, thông thạo ngũ âm (khúc nhạc Bạc Mệnh)

=> Kiều là người có tâm hồn đa sầu, đa cảm, vẻ đẹp của Kiều có sự kết hợp của cả sắc – tài – tình => dự báo trước Kiều sẽ có một số phận éo le, sóng gió và bất hạnh.

Câu 5: Người ta thường nói: sắc đẹp của Thuý Vân “Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da”, còn sắc đẹp của Thuý Kiều “Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh” là sự dự báo số phận của hai người. Theo em có đúng không? Tại sao lại như vậy?

Trả lời:

Thúy Vân: “Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da” => vẻ đẹp hiền hòa, chưa có sự đố kị của thiên nhiên => dự báo một cuộc đời yên bình, suôn sẻ

Thúy Kiều: “hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh” => vẻ đẹp khiến cho thiên nhiên ganh ghét, đố kị => dự báo một cuộc đời đầy sóng gió và biến cố

Câu 6: Trong hai bức chân dung Thuý Vân và Thuý Kiều, em thấy bức chân dung nào nổi bật hơn, vì sao?

Trả lời:

Bức chân dung Thúy Kiều nổi bật hơn:

• Số câu thơ tả Thúy Vân chỉ có 4 câu trong khi số câu thơ tả Thúy Kiều gồm có 16 câu.
• Khi tả Thúy Vân, tác giả chỉ miêu tả nhan sắc, đến Thúy Kiều nàng không chỉ đẹp bằng nhan sắc, tâm hồn mà còn đẹp bởi tài năng.
• Tác giả tả Thúy Vân trước để làm nền nhấn mạnh vẻ đẹp của Thúy Kiều.

=> Chân dung của Thuý Kiều gây ấn tượng mạnh hơn về sắc, về tài, về tinh.