Khái niệm tệ nạn xã hội là gì? Phân loại các loại tệ nạn xã hội?

Cùng với quá trình gia tăng dân số và sự phát triển vượt bậc của nền kinh tế, các tệ nạn xã hội diễn ra tràn lan và ngày càng khó kiểm soát. Gây hậu quả xấu về mọi mặt đối với đời sống, cản trở sự tiến bộ của nền văn hóa lành mạnh. Điển hình cho thực trạng này là tệ nạn ma túy, cờ bạc, mại dâm… của một bộ phận giới trẻ Việt. Tệ nạn xã hội là chủ đề thu hút được sự quan tâm đông đảo các tầng lớp xã hội. Xét về bản chất, tệ nạn xã hội là những hành vi sai lệch tiêu cực, thể hiện thái độ lệch lạc, coi thường các giá trị truyền thống đạo lý, xem nhẹ các nguyên tắc, quy định của pháp luật hiện hành. Điều đó ảnh hưởng trực tiếp và mạnh mẽ nhất vào giới học sinh, sinh viên; làm phát sinh nhiều hơn những tệ nạn xã hội trong sinh viên.

Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568

1. Khái niệm tệ nạn xã hội:

Tệ nạn xã hội là hiện tượng có tính tiêu cực, biểu hiện thông qua các hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội, vi phạm đạo đức, pháp luật hiện hành, phá vỡ thuần phong mỹ tục, lối sống lành mạnh, tiến bộ trong xã hội, có thể gây những hậu quả nghiêm trọng cho các cá nhân, gia đình và xã hội.

2. Các loại tệ nạn xã hội:

– Tệ nạn ma túy: là khái niệm chung để chỉ tình trạng nghiện lệ thuộc vào ma túy, các tội phạm về ma túy và các hành vi trái phép khác về ma túy.

Ma túy được hiểu là những chất có nguồn gốc tự nhiên (morphin…); heroin được tổng hợp từ morphin hay tổng hợp amphetamine có tác dụng lên thần kinh trung ương gây cảm giác như giảm đau, hưng phấn hay cảm thấy dễ chịu… Đây là chất gây nghiện nguy hại cho người sử dụng.

Ma túy làm tiêu hao tiền bạc của bản thân và gia đình. Nhu cầu cần tiền để mua ma tuý của người nghiện là rất lớn, mỗi ngày ít nhất từ 50.000-100.000,đ thậm chí 1.000.000 – 2.000.000đ/ ngày, vì vậy khi lên cơn nghiện người nghiện ma tuý có thể tiêu tốn hết tiền của, tài sản, đồ đạc của gia đình vào việc mua ma tuý để thoả mãn cơn nghiện của mình, hoặc để có tiền sử dụng ma tuý, nhiều người đã trộm cắp, hành nghề mại dâm, hoặc thậm chí giết người, cướp của.

Bên cạnh đó, sức khoẻ các thành viên khác trong gia đình giảm sút ( lo lắng, mặc cảm, ăn không ngon, ngủ không yên…vì trong gia đình có người nghiện) . Gây tổn thất về tình cảm (thất vọng, buồn khổ, hạnh phúc gia đình tan vỡ, ly thân, ly hôn, con cái không ai chăm sóc…)

Bên cạnh gia đình, người nghiện ma túy còn ảnh hưởng đến xã hội gây mất trật tự an toàn xã hội, gia tăng các tệ nạn xã hội: Lừa đảo, trộm cắp, giết người, mại dâm, băng nhóm… Ảnh hưởng đến đạo đức, thuần phong mỹ tục lâu đời của dân tộc. Làm giảm sút sức lao động sản xuất trong xã hội.

– Tệ nạn mại dâm : là một hiện tượng xã hội tiêu cực, biểu hiện tình trạng các cá nhân dùng các dịch vụ tình dục ngoài hôn nhân và tiền bạc, lợi ích vật chất hay các lợi ích khác để trao đổi với nhau nhằm thỏa mãn nhu cầu tình dục (đối với người mua dâm) hoặc nhu cầu về tiền bạc, lợi ích vật chất (đối với người bán dâm).là hiện tượng xã hội trái pháp luật, biểu hiện tình trạng các cá nhân tổ chức và tham gia các trò chơi cờ bạc dưới mọi hình thức, gây ra những hậu quả xấu, tác động tiêu cực tới trật tự, kỷ cương, an toàn xã hội

–Tệ nạn cờ bạc : Với xu hướng lây lan mạnh và ngày càng phổ biến, tệ nạn cờ bạc và tội phạm đánh bạc hiện nay đang phát triển mạnh dưới nhiều hình thức tinh vi và xảo quyệt, làm cho tình hình trật tự an toàn xã hội thêm phức tạp. Thậm chí, tại nhiều địa phương, hoạt động cờ bạc xuất hiện công khai ngay tại các lễ hội.

Cờ bạc được “ẩn náu” dưới nhiều hình thức khác nhau. Tại miền Bắc phổ biến là các trò: Số đề, chắn cạ, tổ tôm, đỏ đen, ba cây, đầu đít, tam cúc, tú lơ khơ, chọi gà, tá lả, xóc đĩa, các loại cá độ trong thể thao. Ở miền Nam phổ biến là các trò: Bình sập xám, tứ sắc, tài xỉu, xì tố, xì lắc, đá gà, cá độ trong thể thao; số đề, xóc đĩa, đỏ đen. Đây là những loại hình cờ bạc đang được các con bạc ưa chuộng.

-Tệ nạn mê tín dị đoan

Đây là thực trạng phổ biến trong đời sống xã hội. Mê tín dị đoan là tin vào những điều mơ hồ, nhảm nhí, không phù hợp với lẽ tự nhiên (tin vào bói toán, chữa bệnh bằng phù phép…) dẫn tới hậu quả xấu cho cá nhân, gia đình, cộng đồng về sức khoẻ, thời gian, tài sản, tính mạng.

Mê tín dị đoan bao gồm những hành vi ông đồng, bà cốt, tin xin xăm bói quẻ, tin ngày lành tháng dữ, tin số mạng sang hèn, tin coi tay xem tướng, tin cúng sao, cúng hạn, tin thầy bùa thầy chú, tin cầu cúng tai qua nạn khỏi.

-Tệ nạn rượu bia

Mỗi năm, tai nạn giao thông ở Việt Nam cướp đi gần 10.000 người. Số người bị thương, dẫn đến tàn phế thì nhiều hơn. Trong số đó, nguyên nhân từ việc uống rượu bia là rất lớn.

Tuy nhiên, rượu bia không chỉ gây ra tai nạn giao thông. Đây là loại đồ uống đã và đang gây ra các tổn hại to lớn cho bản thân người sử dụng cũng như toàn xã hội.

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, trong hơn 3 triệu cái chết mỗi năm do bia rượu gây ra, quá 75% là nam giới. Còn ở Việt Nam, gần 80.000 người Việt chết một năm vì uống rượu bia.

Lý do phổ biến nhất dẫn đến tử vong sau khi sử dụng bia rượu là chấn thương, chiếm 28%, theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Tiếp đó, 21% bởi rối loạn tiêu hóa và 19% vì bệnh tim mạch. Các trường hợp tử vong còn lại do mắc bệnh truyền nhiễm, ung thư, rối loạn tâm thần và các vấn đề khác.

Nhìn chung, bia rượu liên quan đến 200 căn bệnh, thương tật và là nguyên nhân của 5% gánh nặng y tế trên toàn cầu.

Hệ lụy của rượu bia cũng không chỉ dừng lại ở số người chết hay số người bị bệnh. Rất, rất nhiều mảnh đời bất hạnh, rất nhiều gia đình tan nát, rất nhiều đứa trẻ bị bạo hành, đói khổ, thất học, mồ côi… cũng có nguyên nhân từ rượu bia.

Theo nghiên cứu của Bộ Y tế, tỷ lệ nam vị thành niên, thanh niên có sử dụng rượu bia tại Việt Nam là 79,9% & nữ là 36,5%, trong đó 66,5% nam & 22% nữ đã từng bị say rượu bia.

Tỷ lệ sử dụng rượu bia trong độ tuổi pháp luật không cho phép (14 – 17 tuổi) được đánh giá là cao, với 47,5%.

Còn theo điều tra sức khỏe học sinh năm toàn quốc năm 2013 (điều tra trong trường học đối với học sinh lớp 8-lớp 12) cho thấy, 23,7% có uống rượu trong 30 ngày (trước khi tham gia điều tra), trong đó nam là 31,7% và nữ là 16,5%. 43,8% học sinh đã từng uống rượu bia cho biết đã uống lần đầu tiên trước 14 tuổi; 21% đã từng say.

Trong khi đó, những người trẻ tuổi bắt đầu uống rượu trước tuổi 15 thì về sau có thể phát sinh các vấn đề về bia rượu cao gấp 5 lần những người đợi đến 21 tuổi mới uống. Khả năng nghiện rượu cao gấp 4 lần và khả năng có các hành vi bạo lực sau khi uống cao gấp 6 lần

Cùng với đó, khả năng bị/gây tai nạn xe cộ do uống rượu bia cao gấp hơn 6 lần; Khả năng bị chấn thương do uống gấp gần 5 lần.

Không thể không nhắc tới một hệ lụy khủng khiếp của bia rượu đối với lứa tuổi vị thành niên/thanh niên, đó là nạn hiếp dâm, trong đó có cả những vụ hiếp dâm tập thể. Rất nhiều vụ việc đau lòng đã xảy ra, mà nạn nhân của nó cũng là những đứa trẻ. Cả nạn nhân và thủ phạm của những vụ việc này, nếu không mất mạng thì cũng mất đi cả tương lai. Người thì bị ám ảnh cả đời, kẻ vào tù nhiều năm.

Thế nhưng, những ngày vừa qua, trong khi đại đa số người dân ủng hộ Nghị định 100 về xử phạt nồng đồ cồn, thì có không ít người cho rằng, điều này là quá nghiêm khắc, là “mất quyền công dân”…, Họ tìm đủ lý do để cho rằng, uống một liều lượng “vừa phải” thì không thể bị phạt… Thậm chí, có người đã lên mạng cho biết nghiên cứu thành công viên thuốc nam uống giúp ống thổi không phát hiện nồng độ cồn (dù trong máu vẫn có) để “lách” luật.

Tuy nhiên, phải thấy rằng, việc cấm tuyệt đối nồng độ cồn trong hơi thở nhằm giảm thiểu tai nạn giao thông do bia rượu gây ra chỉ là một trong các mục tiêu của Luật phòng chống tác hại của rượu bia. Mục tiêu lớn nhất của Luật này là giảm lượng tiêu thụ rượu bia, từ đó giảm tác hại của rượu bia đến mọi mặt của đời sống kinh tế, xã hội.

Cấm tuyệt đối nồng độ cồn là một lợi ích không phải bàn cãi, trước hết là với người uống rượu bia, và sau đó là cho người thân của họ cũng như những người đi đường. Không chỉ phạt hành chính, mà còn cần phải có những hình phạt tăng nặng với những người vượt ngưỡng cao nhất, ví dụ như lao động công ích, nhặt rác, làm sạch sông Tô Lịch, thậm chí là giam giữ… để tăng tính răn đe.

Hơn thế nữa, những biện pháp làm giảm lượng tiêu thụ rượu bia như: Hạn chế quảng cáo; hạn chế giờ bán, điểm bán, tuổi bán; đánh thuế cao… cũng cần phải được thực thi một cách đồng bộ và đủ mạnh.

Việc quá nhấn mạnh vào chuyện chỉ không lái xe khi đã uống rượu bia mà quên đi những tác hại to lớn khác của loại đồ uống này dễ khiến người ta bị “lạc lối” trong suy nghĩ và hành động, như kiểu: “Đi grab, taxi để uống cho thoải mái”; hay “Tôi uống ở nhà, tôi say ở nhà là việc của tôi”, hay là tìm cách để không bị phát hiện nồng độ cồn sau khi đã uống say.

Mà khi “quên” những tác hại đó, rất khó có những chính sách, những hành động thực sự có hiệu quả đối với loại “ma men” này.

– Các tệ nạn xã hội khác

+ Đua xe trái phép.

+ Nghiện chơi game online…