Văn 12: Chiếc Thuyền Ngoài Xa – Nguyễn Minh Châu – Marathon

Tác phẩm trong chương trình Văn 12 chiếc thuyền ngoài xa của nhà văn Nguyễn Minh Châu là một tác phẩm hay, nội dung gần gũi, thiết thực và mang nhiều tầng ý nghĩa. Đây cũng là tác phẩm xuất hiện nhiều trong các kì thi cuối cấp, đặc biệt là kì thi THPTQG. Vì vậy các em hãy cùng Marathon Education tìm hiểu tác giả và tác phẩm chiếc thuyền ngoài xa qua bài viết dưới đây.

Tác giả Nguyễn Minh Châu

1. Cuộc đời

• Nguyễn Minh Châu quê ở huyện Quỳnh Lưu của tỉnh Nghệ An, ông sinh năm 1930 và mất năm 1989.
• Nguyễn Minh Châu tốt nghiệp trường Kỹ nghệ Huế năm 1945, năm 1950 ông gia nhập Quân đội và học tại trường Sĩ quan lục quân Trần Quốc Tuấn.
• Giai đoạn 1952 – 1958, Nguyễn Minh Châu làm việc tại Sư đoàn 320, đến năm 1962, ông công tác tại tạp chí Văn nghệ Quân đội và trở thành thành viên của Hội nhà văn Việt Nam vào năm 1972.
• Nguyễn Minh Châu là nhà văn quân đội, suốt đời cầm bút luôn trăn trở về số phận của nhân dân và trách nhiệm của nhà văn. Là người mở đường tinh anh và tài năng của nền văn học Việt Nam thời kì Đổi mới.

Giai đoạn trước năm 1980, các tác phẩm của ông chủ yếu theo hướng lãng mạn, sử thi. Giai đoạn sau năm 1980, ông thiên về các đề tài thế sự, triết lí nhân sinh, quan tâm tới đời sống con người trong đời thường.

2. Phong cách sáng tác

• Từ cảm hứng lãng mạn – sử thi đến phong cách tự sự – triết lý đậm nét, ngôn ngữ dung dị và những chiêm nghiệm sâu sắc về cuộc đời và nghệ thuật.
• Các tác phẩm chính của nhà văn Nguyễn Minh Châu: Cửa sông, Dấu chân người lính (1972), Sau một buổi tập (1960), Miền cháy (1977), Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành (1983), Phiên chợ Giáp (1989),…

Tìm hiểu chung về tác phẩm Chiếc Thuyền Ngoài Xa Văn 12

Hoàn cảnh sáng tác

Tác phẩm Chiếc Thuyền Ngoài Xa lúc đầu được in trong tập Bến Quê (1985), về sau được nhà văn lấy làm tên chung cho một tuyển tập truyện ngắn khác. Tác phẩm Văn 12 Chiếc Thuyền Ngoài Xa được rút trong tập truyện cùng tên, in lần đầu vào năm 1987. Đây là một trong những tác phẩm văn 12 để lại ấn tượng sâu sắc cho các em học sinh.

Bố cục

Có nhiều cách để chia bố cục cho bài này. Các em có thể chia tác phẩm Chiếc Thuyền Ngoài Xa Văn 12 thành 2 phần:

• Phần 1: Từ đầu đến “chiếc thuyền lưới vó đã biến mất” → Nội dung chính: Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng
• Phần 2: Đoạn còn lại → Nội dung chính: Câu chuyện của người đàn bà hàng chài

Hoặc các em cũng có thể chia bố cục thành 3 phần, ở phần còn lại này, các em có thể chia thành 2 phần nữa là:

• Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở tòa án huyện
• Suy nghĩ của nghệ sĩ Phùng về bức ảnh lịch và người đàn bà

Tóm tắt

Sau một tuần “phục kích” trong một chuyến đi chụp ảnh cho bộ lịch năm mới, nghệ sĩ Phùng đã phát hiện được một “cảnh đắt trời cho” đó là cảnh chiếc thuyền đánh cá trong một buổi sớm bình minh. Khi đã sưu tầm thành công những bức ảnh đẹp, Phùng quay về thì bắt gặp cảnh tượng người đàn ông hàng chài cao to vạm vỡ đang đánh đập người phụ nữ. Đứa con tên Phác chạy ra ngăn cản nhưng không được. Nghệ sĩ Phùng quyết định chạy đến can ngăn thì bị người đàn ông đánh bị thương. Sau đó, chánh án Đẩu (một người bạn thân của Phùng) đã mời người phụ nữ lên tòa án huyện để giải quyết vụ việc, ai nấy đều khuyên người đàn bà nên từ bỏ người chồng vũ phu của mình. Sau khi nghe câu chuyện của người đàn bà, Phùng và Đẩu đã dần hiểu ra rằng mặc cho bị ngược đãi về thể xác, nhưng cuối cùng người đàn bà và đứa con đều cần một người đàn ông gánh vác trách nhiệm và nuôi sống gia đình. Qua đó, Phùng cũng nhận ra rằng mọi việc chỉ nhìn vẻ bề ngoài thôi là chưa đủ.

Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Chiếc Thuyền Ngoài Xa Văn 12

Hai phát hiện của họa sĩ nghiếp ảnh Phùng

Phát hiện 1: Phát hiện về nghệ thuật

• Hình ảnh người đàn bà trên chiếc thuyền là một vẻ đẹp lãng mạn, đậm chất hội họa, hài hòa và toàn bích (trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu… tôi tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lý của sự hoàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn).
• Tâm trạng của người nghệ sĩ khi nhìn thấy cảnh tượng vừa giản dị vừa chân thực, ý nghĩa là xúc động tột độ và tận hưởng niềm hạnh phúc (bối rối, trái tim như có cái gì bóp thắt vào)/

Phát hiện 2: Phát hiện về nghịch lý cuộc sống

• Phùng phát hiện ra hiện thực cuộc sống đầy nghịch lý, đối lập với phát hiện 1.
  • Vẻ đẹp ngoại cảnh lãng mạn, thơ mộng ngoài khơi >< cảnh nghèo đói, nheo nhóc, xấu xí của gia đình hàng chài.
  • Cái đẹp chính là nét đẹp đạo đức trong phát hiện thứ nhất >< cảnh vũ phu, chồng đánh vợ, bố con xô xát.
  • Người đàn ông to lớn, thô lỗ và tàn bạo (trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà) >< người đàn bà nhỏ bé, yếu ớt, cam chịu và nhẫn nhục (không kêu một tiếng, không chống trả, cũng không tìm cách chạy trốn)
• Phản ứng và thái độ của nghệ sĩ Phùng trước sau những phát hiện:
  • Kinh ngạc, bất ngờ trong mấy phút đầu (cứ đứng há mồm ra mà nhìn)
  • Bức xúc, vứt chiếc máy ảnh, chạy nhào tới định can ngăn, giúp người đàn bà
  • Ngơ ngác, bần thần khi nhìn chiếc thuyền cùng gia đình hàng chài đi mất về phía xa

Cảm nhận về từng nhân vật trong truyện

Nhân vật Phùng

• Anh là một nghệ sĩ – chiến sĩ chân chính.
  • Đã có những phát hiện đắt giá, những rung cảm của người nghệ sĩ trước cái đẹp
  • Yêu công lý, ghét sự bất công, ngang trái, đã dũng cảm can thiệp vào những chuyện bất bình
• Sau câu chuyện của người đàn bà, Phùng từ một người vốn nhìn đời bằng con mắt đơn giản cũng đã rút ra được bài học sâu sắc là không nên nhìn nhận sự việc phiến diện một chiều mà phải nhìn đa diện nhiều chiều để thấu hiểu đúng bản chất cuộc sống và phải đặt nghệ thuật giữa cuộc đời.

Nhân vật người đàn bà hàng chài

• Cô đại diện vô danh cho những phụ nữ lao động nghèo khổ trong xã hội lúc bấy giờ.
• Cuộc đời cô bất hạnh, chịu nhiều thiệt thòi đau đớn cả về thể xác lẫn tinh thần.
• Nét đẹp phẩm chất khuất sau vẻ ngoài xấu xí, thô kệch của cô là tình yêu thương con, sự hi sinh cao cả và thấu hiểu cho chồng của mình, biết trân trọng những hạnh phúc nhỏ nhoi, giữ gìn hạnh phúc gia đình.

Nhân vật thằng bé Phác

• Đây là nhân vật đại diện cho những đứa con của gia đình nghèo khó, bạo lực gia đình.
• Cậu bé là nạn nhân đáng thương của bi kịch gia đình chính là sự nghèo đói và bạo lực.
• Bé Phác biết yêu thương người thân, yêu thương mẹ sâu sắc nhưng còn bồng bột đánh trả lại bố mình.

Nhân vật người chồng vũ phu

• Đây vừa là thủ phạm vừa là nạn nhân của cuộc sống gia đình nghèo nàn, túng khổ.
• Người đàn ông là chỗ dựa về sức lực cho vợ con.
• Người đàn ông là minh chứng cho quy luật hoàn cảnh nảy sinh tính cách, vì túng thiếu cơ cực dẫn đến áp lực đè nén nên tìm người giải tỏa áp lực.

Giá trị của tác phẩm Chiếc Thuyền Ngoài Xa Văn 12

Giá trị nội dung

• Tác phẩm Chiếc Thuyền Ngoài Xa Văn 12 thể hiện khát vọng tìm kiếm, phát hiện và tôn vinh những nét đẹp tiềm ẩn bên trong của con người, chứ không chỉ là nhìn nhận từ vẻ bề ngoài.
• Tác phẩm đề cao vẻ đẹp của người nghệ sĩ đầy mẫn cảm, biết chiêm nghiệm lẽ đời để rút ra những triết lí nhân sinh sâu sắc, mang ý nghĩa đắt giá với mọi người, mọi thời đại.

Giá trị nghệ thuật

• Xây dựng cốt truyện độc đáo
• Cách kể chuyện tự nhiên, khách quan sinh động và sắc sảo từ nhân vật nghệ sĩ Phùng qua đó thể hiện được tư tưởng của tác giả
• Cách dùng ngôn ngữ tự nhiên phù hợp với đặc điểm tính cách nhân vật

Tham khảo ngay các khoá học online của Marathon Education

Trên đây là bài phân tích chi tiết về tác phẩm Văn 12 Chiếc Thuyền Ngoài Xa – một tác phẩm tiêu biểu của nhà văn Nguyễn Minh Châu. Để ghi nhớ nội dung cũng những giá trị nghệ thuật của tác phẩm, vận dụng cho các kì thi sắp tới, các em nên ôn tập thường xuyên và đọc nhiều những bài văn mẫu về tác phẩm này.

Hãy liên hệ ngay với Marathon để được tư vấn nếu các em có nhu cầu học trực tuyến nâng cao kiến thức nhé! Marathon Education chúc các em được điểm cao trong các bài kiểm tra và kỳ thi sắp tới!